آزادی بشر پیام همه انبیاء (ع)

برای آن که بتوان پیام عمومی انبیا را دریافت، کافی است که آن پیام از سوی یک یا چند تن از آنان عرضه شده باشد. دلیل این امر آن است که جز در برخی از فروع دین، رهاوردهای پیامران یکسان بوده است. قرآن از فروع دین با نام شریعت و منهاج یاد کرده است: «لکل جعلنا منکم شرعه و منهاجا؛ برای هر یک از شما، روشی خاص قرار دادیم.» (مائده/ 48)
اما آنجا که سخن از اصول عمومی دین الهی است، قرآن کریم همه پیامبران را یکدل و یکزبان می خواند. مثلا از قول اصحاب «ایکه» و اصحاب «حجر» چندین می آورد: «و لقد کذب اصحاب الحجر المرسلین؛ مردم منطقه حجر همه فرستادگان خدا را دروغگو شمردند.» (حجر/ 80) و نیز: «کذب اصحاب الایکه المرسلین؛ مردم منطقه ایکه (که پیامبرشان حضرت شعیب (ع) بود) همه فرستادگان خدا را دروغگو شمردند.» (شعراء/ 176)
این در حالی است که ما می دانیم مردم هر یک از این دو منطقه، در روزگار خود، تنها یک پیامبر داشتند. پس این که قرآن تکذیب اهالی این دو منطقه را به همه پیامبران نسبت می دهد، نشان دهنده آن است که همه انبیا دارای یک پیام و یک سخن بوده اند.
نشانه دیگر این حقیقت، آن است که هر پیامبری سخن پیامبر پیشین را تصدیق کرده است. این تصدیق که سیره عمومی پیامبران بوده است، نشان می دهد که محورهای اصلی پیام انبیا یکسان بوده است: «و انزلنا الیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه من الکتاب؛ قرآن را به حق بر تو فرو فرستادیم که تصدیق کننده کتاب های آسمانی پیشین است.» (مائده/ 48)
در آغاز قیام خویش، پس از فراخواندن مردم به توحید، پیام آزادی سر داد. این پیام برای آزادی سرزمین و منابع اقتصادی مصر نبود، بلکه هدف از آن، رهایی مردم مصر از اسارت طاغوت بود، البته اگر مردم یک منطقه آزاد گردند، بی تردید سرزمین و منابع اقتصادی شان نیز آزاد خواهد شد. پیام آزادی خواهانه حضرت موسی (ع) چنین بود: «ادوا الی عبادالله؛ ای طاغوتیان! بندگان خدا را به من بسپارید.» (دخان/ 18)
پاسخ فرعون و یارانش این بود که تسلیم کسانی نمی گردیم که خود، بندگان ما هستد. روشن است که مراد فرعون از این سخن و ادعاهای مشابه این نبود که خود را آفریدگار مردم بداند. فرعون ادعا می کرد: «انا ربکم الاعلی؛ من پروردگار برتر شما هستم.» (نازعات/ 24) اما غرض او از این ادعا آن بود که تدبیر امور مردم به دست او است و قوانین زندگی آنها را خود باید تنظیم سازد. فرعون و پیروانش، خود، بت پرست بودند و طوق بندگی بت ها را بر گردن داشتند. به همین دلیل ،پیروان فرعون به وی می گفتند: آیا به موسی و یارانش اجازه می دهی که تو و خدایت را نادیده بگیرند؟ از همین رو، موسی (ع) به سختی در برابر این ادعای فرعون ایستاد و خواستار آزادی مردم از این بردگی شد: «تلک نعمه تمنها علی ان عبدت بنی اسرائیل؛ بر من منت می نهی که بنی اسرائیل را به بندگی گرفته ای.» (شعراء/ 22)
پس روح سخن موسی (ع) این بود که اطاعت از هر موجودی جز خدای تبارک ناشایسته است و همه انسان ها باید از این بند رها گردند و پیرو فرمان ها و قوانین خود ساخته بشر نباشند.
در آثار ارزنده معصومان (ع) نیز پیام ازادی خواهی موج می زند. گویاترین سند در این مورد همان بیان امام علی (ع) است خطاب به فرزندش امام مجتبی (ع): «لا تکن عبد غیرک و قد جعلک الله حرا؛ بنده جز خدا مباش؛ زیرا خداوند تو را آزاد آفریده است.»
امام علی (ع) خود عزت و افتخار خویش را در همین آزادی می یابد: «الهی کفی بی عزا ان اکون لک عبدا و کفی بی فخرا ان تکون لی ربا؛ خدایا! مرا این بزرگواری بس که بنده توام؛ و این افتخار مرا بس که تو پروردگار منی.»

Sources

Keywords