جستجو

نظر میرزای شیرازی درباره کتاب عبقات الانوار

در میان کسانی که از سر بیداری و تعهدشناسی، به ترویج کتاب «عبقات» میرحامد حسین پرداختند، و برای آن نامه ها و تقدیرها نگاشتند، به نام های عالمان بزرگی چند برمی خوریم: میرزا محمدحسن شیرازی. شیخ زین العابدین مازندرانی، حاج میرزا حسین نوری، سید محمدحسین شهرستانی، حاجی میرزا ابوالفضل تهرانی، صدرالافاضل دهدشتی، حاجی ملا اسدالله خوئی، شریف العلماء خراسانی، حاج آقا میرقزوینی، حاج سید اسماعیل صدر، سید ریحان الله کشفی، شیخ الشریعۀ اصفهانی.
شیخ زین العابدین مازندرانی، از جمله نامه هایی به بزرگان هند می نویسد، و در آن نامه ها از میرحامد حسین و تألیفات ایشان تجلیل می کند و آنان را تشویق می نماید تا دیگر آثار میرحامد حسین را به چاپ برسانند.
میرزای بزرگ میرزا محمدحسن شیرازی نیز، به این امر مهم توجه خاص مبذول می دارد، و چند نامه به صاحب عبقات و سپس به فرزندش سید ناصر حسین هندی می نویسد. میرزای بزرگ در یک نامه که به زبان عربی نوشته شده است، از جمله، چنین مرقوم می دارد:
«رأیت مطالب عالیة تفوق روائح تحقیقها الغالیة عباراتها الوافیة دلیل الخبرة، واشاراتها الشافیة محل العبرة، وکیف لا ؟! وهی من عیون الافکار الصافیة مخرجة، ومن خلاصة الاخلاص منتجة. هکذا، هکذا، و الا فلا، لا...؛ من در کتاب شما مطالبی عالی و ارجمند خواندم، نسیم خوش تحقیقاتی که شما برای پیدا کردن این مطالب به کار برده اید، بر هر مشک پرورده و معجون دماغ پروری برتری دارد. عبارات رسای کتاب، دلیل پختگی نویسنده است، و اشارات جهل زدای آن، مایه ی دقت و آموختن. و چگونه چنین نباشد؟ در حالی که کتاب از سرچشمه های فکری تابناک نشأت گرفته، و به دست مجسمه ی اخلاص و تقوی تألیف یافته است. آری کتاب باید از این دست باشد، و مؤلف از این گونه... و اگر غیر از این باشد هرگز، مباد و مباد...»
در سخنان میرزای بزرگ تأمل کنید! که چگونه به ابعاد گوناگون کار توجه مبذول می دارد، هم جوانب کار و پختگی و تحقیقات و تسلط علمی مؤلف را می ستاید، و عبارات و چگونگی ادا و تعبیر را، و هم اخلاص کار را. و سپس آرزو می کند که اگر کاری جز این باشد، مباد. اگر کاری و تألیفی به نام دین از ارزشهای فنی برخوردار نباشد، اگر شعری نوشته ای در حدی که باید نباشد، اگر شعری و نوشته ای در حدی که باید نباشد، هرگز مباد! که جز زیان چیزی نخواهد داشت. و اگر اخلاص و پاکی دل و سلامت نیت در کار نباشد، نیز هرگز مباد که نورانیتی و تأثیری چندان بر آن ترتب نخواهد بود.
میرزای بزرگ، در نامه ای، به فارسی نیز، چنین می نویسد:
«به عرض عالی می رساند: رجاء واثق آنکه علی الدوام در تشیید قواعد دین حنیف، و تسدید سواعد شرع شریف، به برکات امام عصر، ولی زمان –ارواحنا له الفداء- موفق و مسدد باشید! اگرچه در مقام تودد و اتحاد، کمتر میسر شده است بتوانم چنانچه شایسته است برآیم، واحد احد اقدس –عزت اسماؤه- گواه است، همیشه شکر نعمت وجود شریف را می کنم. و به کتب و مصنفات رشیقه ی جنابعالی مستأنسم. و حق زحمات و خدمات آن وجود عزیز را در اسلام نکو می شناسم. انصاف توان گفت: تا کنون در اسلام در فن کلام، کتابی به اینگونه نافع و تمام، تصنیف نشده است، خصوصا کتاب «عبقات الانوار» که از حسنات این دهر، و غنائم این زمان است.
بر هر مسلم متدین لازم است که در تکمیل عقاید و اصلاح مفاسد خود، به آن کتاب مبارک رجوع نماید و استفاده نماید. و هرکس به هر نحو تواند در نشر و ترویج آنها، به اعتقاد احقر، باید سعی و کوشش را فرو گذاشت ندارد.»

منابع

  • محمدرضا حکیمی- میرحامد حسین- صفحه 142-144

کلید واژه ها

علماء تشیع میرحامد حسین هندی کتاب عبقات الانوار اندیشه اسلام

مطالب مرتبط

تحلیل ابعاد کاری میرحامد حسین درباره کتاب عبقات الانوار میرحامد حسین هندی میرحامد حسین هندی در کتاب ریحانة الادب خاندان بافضیلت میرحامد حسین هندی سخنان علما درباره شیخ مفید زندگینامه شیخ مفید عقل گرایی و غنای آثار شیخ مفید

اطلاعات بیشتر

میرحامد حسین هندی

ابزار ها