جستجو

مفاد و معنای «دابة الارض» در روایات

حضرت صادق (ع) فرمودند: «مردی به عمار بن یاسر گفت یا ابا الیَقْظان! یک آیه ای در کتاب خدا آمده است که افکار مرا پریشان نموده و مرا به شک انداخته است! عمار گفت: آن آیه کدام است؟ آن مرد گفت: این آیه: «وَ إِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَآبةً مِنَ الاْ رْضِ تُکَلمُهُمْ أَن الناسَ کَانُوا بِـَایَـ'تِنَا لاَ یُوقِنُونَ؛ و چون وعده عذاب بر ایشان واقع شود، جنبنده ای را از زمین برای ایشان بیرون می آوریم که با آنها تکلم می کند و می گوید: مردم چنان که باید به آیات ما یقین نمی کنند» (نمل/ 82) آن جنبنده کدام است و اوصافش چیست؟ عمار گفت: سوگند به خدا نمی نشینم و نمی خورم و نمی آشامم مگر آنکه آن دابة الارض را به تو نشان دهم. عمار با آن مرد به نزد امیرالمؤمنین (ع) آمدند و حضرت مشغول خوردن خرما با کَره بود. فرمود: ای ابا الیَقْظان! بفرما بنشین و بخور! عمار نشست و با آن حضرت شروع به خوردن کرد؛ آن مرد تعجب نمود و از عمل عمار در حیرت آمد. چون عمار برخاست، گفت: سبحان الله! مگر تو سوگند یاد نکردی که نخوری و نیاشامی مگر آنکه دابة الارض را به من نشان دهی؟ عمار گفت: من او را به تو نشان دادم، اگر فهم نموده و تعقل می کردی!»
و در «تفسیر برهان» با سند متصل از اصبغ بن نباته آورده است که او می گوید: روزی بر امیرالمؤمنین (ع) وارد شدم و آن حضرت مشغول خوردن نان با سرکه و روغن زیتون بود و این آیه را بر آن حضرت قرائت کردم و سؤال کردم: این دابه کدام است؟ حضرت فرمود: دابه ایست که نان و سرکه و روغن زیتون می خورد. و نیز با سند متصل خود از رسول الله (ص) روایت کرده است که فرمود: «تَخْرُجُ دَآبةُ الاْ رْضِ وَ مَعَهَا عَصَا مُوسَی وَ خَاتَمُ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ؛ تَجْلُو وَجْهَ الْمُؤْمِنِ بِعَصَا مُوسَی، وَ تَسِمُ وَجْهَ الْکَافِرِ بِخَاتَمِ سُلَیْمَانَ عَلَیْهِ السلاَمُ؛ دابة الارض خروج می کند و با اوست عصای موسی و انگشتری سلیمان بن داود؛ با عصای موسی چهره مؤمن را جلا می دهد و روشن می کند و با انگشتر سلیمان چهره کافر را نشانه میزند و داغ می نهد». این مقام ظهور ولایت است چون ولایت مطلقه امیرالمؤمنین (ع) مُلک و ملکوت را گرفته است ولی وقتی که مقدمات قیامت بر پا میشود، آن ولایت ظهور میکند و بروز می نماید و از خفاء و کمون به عالم شهادت تجلی میکند. الان هم آن ولایت هست ولی برای عامه مردم ظهور ندارد، مختفی است و مردم او را حس نمی کنند و ادراک نمی نمایند؛ بلی برای خواص از مردم که به جهاد اکبر رفته اند و منازل اخلاص را طی نموده و از بندگان مقرب و مُخلَص پروردگار شده اند ظهور دارد، آنان تمام حرکات و سکنات در عوالم را تحت سیطره و هیمنه ولایت می بینند؛ اما در رجعت، ظهور ولایت برای عموم مردم است.
در روایات بسیار داریم که: «عَلِی قَسِیمُ الْجَنةِ وَ النارِ؛ علی قسمت کننده بهشت و آتش است». «وَ لاَ یَجُوزُ أَحَدٌ عَلَی الصرَاطِ إلا وَ کَتَبَ عَلِی لَهُ الْجَوَازَ؛ هیچکس از صراط عبور نمی کند مگر آنکه علی برای او پروانه عبور نوشته باشد». علی دابة الارض است و با عصای موسی چهره مؤمنان را جلا می دهد و روشن میکند و با میسَم خود صورت کافران را داغ می نهد و یکایک از افراد مؤمن را از کافر و منافق جدا میکند. حق را از باطل متمیز می گرداند، بهشتی و دوزخی را مشخص میک ند. یک جلوه مختصر در این دنیا نموده همه را مبهوت و متحیر کرده؛ گبر و ترسا و یهودی بر عظمتش معترف، و کاروان وجود برای پیدا کردن مقام و منزلتش در حرکت.
جبران خلیل جبران می گوید: «وَ فی عَقیدَتی أن عَلی بْنَ أبی طالِبٍ أولُ عَرَبی جاوَرَ الروحَ الْکُلیةَ وَ سامَرَها؛ و در عقیده من علی بن ابی طالب اولین عربی است که با روح کلی و ولایت مطلقه عالم مجاورت کرد و با او به خلوت نشست». و نیز می گوید: «عَلی ماتَ وَ الصلَوةُ بَیْنَ شَفَتَیْهِ؛ علی جان داد در حالی که نماز در میان دو لبش بود». و نیز میگوید: علی بن ابی طالب (ع) فوق زمان خودش بود، و من از این رمز آگاه نیستم که چرا روزگار گاهی از اوقات افرادی را به وجود می آورد که متعلق به آن زمان نیستند.

منابع

  • سید محمد حسینی تهرانی- معادشناسی جلد 4- صفحه 113-116

کلید واژه ها

قیامت دابة الارض ولایت

مطالب مرتبط

محبت امام علی علیه السلام در دل شیعیان معنای خروج دابة الارض در هنگام قیامت کسانیکه از مردن بر اثر نفخ صور قیامت استثناء شده اند طلوع نور ولایت و روشن شدن قیامت مردمی که در قیامت میزان اعمال ندارند حقیقت معنای نعیم و سئوال از آن نقش ولایت در خلوص

اطلاعات بیشتر

ظهور امام و رجعت، مقدمات وقوع قیامت ده نشانه مهم وقوع قیامت از نظر رسول اکرم «ص» معنای خروج دابة الارض در هنگام قیامت

ابزار ها