گناه و طاعت عامل «وراثت» بهشت و دوزخ

در تفسیر «مجمع البیان» از رسول خدا (ص) وارد است که: «ما من أحد إلا و له منزل فی الجنة و منزل فی النار؛ فأمـا الکافر فیرث المؤمن منـزله من النار، والمؤمن یرث الکافر منزله من الجنة. فذلک قوله: أورثتموها بما کنتم تعملون؛ هیچکس نیست مگر آنکه برای او منزلی در بهشت است و منزلی در جهنم؛ پس شخص کافر، منزل جهنمی مؤمن را از او به ارث می برد و شخص مؤمن، منزل بهشتی کافر را از او به ارث می برد. و اینست معنای گفتار خداوند: شما بهشت را در ازاء اعمالی که بجای آورده اید، به عنوان ارث می برید» (مجمع البیان).
دوم: در کتاب «ثواب الاعمال» صدوق، از حضرت صادق (ع) روایت کرده است که خداوند هیچیک از خلائق را نیافریده است مگر آنکه برای او منزلی در بهشت و منزلی در آتش خلق کرده است. و چون اهل بهشت در بهشت سکنی گیرند و اهل آتش در آتش مسکن گزینند، یک منادی ندا میکند که: ای اهل بهشت! برخیزید و به جهنم نظر کنید. بر می خیزند و مشرف بر آتش میگردند، در اینحال منزل های آنان را در آتش به قدری بالا می آورند که همه ببینند، و سپس به آنها گفته می شود: این منزل های شما در آتش بود که اگر هرآینه گناه خدا را می نمودید در آنها داخل می شدید!
و اگر فرض کنیم که کسی از شدت سرور و خوشحالی بمیرد، اهل بهشت از شدت سرور و خوشحالی در آن روز باید بمیرند، چون خداوند چنین عذابی را از آنان برداشته است. و سپس ندا می کنند: ای جماعت اهل آتش! سرهای خود را بلند کنید و به منزلهای خود در بهشت نظر افکنید! آنان سرهای خود را بلند می کنند و به منزل های خود در بهشت نظر می اندازند و آن نعمت ها را در آنجا می بینند. و در این حال به آنان گفته می شود: اینست منازل شما در بهشت، که اگر اطاعت خدا را میکردید داخل می شدید. و در اینصورت اگر فرض شود که کسی از شدت غصه و اندوه بمیرد، باید در آنروز اهل جهنم از شدت غصه و اندوه بمیرند. پس بهشتیان منزل های بهشتی جهنمیان را ارث میبرند، و جهنمیان منزلهای جهنمی بهشتیان را ارث میبرند؛ و اینست مفاد گفتار خداوند عزوجل: «أولـئک هم الوارثون * الذین یرثون الفردوس هم فیها خـالدون؛ ایشانند ارث برندگان، آن کسانیکه بهشت فردوس را به ارث میبرند، و در آن جاودان می مانند» (مومنون/10-11).