چون انسان آفریده ای پویا و تکامل طلب است، خداوند همراه این فرآیند، پیوسته او را به فراخور زمان و مکان، به دست آموزگارانی تعالی بخشیده و جوهره دین و معنویت را به او ارزانی داشته و آموزش داده است.
اصول اساسی هدایت همه پیامبران و آموزگاران بشر، متحد است و از یک مبدأ سرچشمه گرفته است: «إنا أنزلنا التوریة فیها هدی و نور...؛ ما کتاب آسمانی تورات را که سرتاسر آن هدایت و روشنایی است فرو فرستادیم.» (مائده/ 4)
خدای سبحان، درباره تورات که بر حضرت موسی (ع) فرستاد می فرماید: در آن کتاب، حکم و فرمان الهی است: «...وعندهم التوریة فیها حکم الله...» (مائده/ 43) و نیز قرآن درباره انجیل حضرت عیسی (ع) میفرماید: «...و اتیناه الإنجیل فیه هدی و نور...؛ ما انجیل را به حضرت عیسی (ع) دادیم؛ کتابی که نور و هدایت است.» (مائده/ 46)
اگر اهل کتاب، این دو کتاب را از دسیسه های تحریف مصون میداشتند و به آن و به هر چیزی که از طرف خداوند به سوی آنان نازل شد عمل میکردند، قطعا از برکات آسمانی و زمینی برخوردار میبودند: «و لو أنهم أقاموا التوریة و الإنجیل و ما أنزل إلیهم من ربهم لأکلوا من فوقهم و من تحت أرجلهم؛ و اگر آنان به تورات و انجیل و آنچه از جانب پروردگارشان به سویشان نازل شده است عمل میکردند، قطعا از بالای سرشان (برکات آسمانی) و از زیر پاهایشان (برکات زمینی) برخوردار میشدند.» (مائده/ 66)
قرآن در یک افشاگری آشکار و حق جویانه، دست دسیسه کاران را رو کرده و کژی هایی که در کتب پیشین آسمانی راه یافته، همه را برملا کرده است: «من الذین هادوا یحرفون الکلم عن مواضعه...» (نساء/ 46) برخی از آنان که یهودی اند، کلمات را از جاهای خود تحریف میکنند؛
«و قد کان فریق منهم یسمعون کلام الله ثم یحرفونه من بعد ما عقلوه وهم یعلمون؛ گروهی از آنان سخنان خداوند را میشنیدند، سپس آن را بعد از فهمیدنش تحریف میکردند و خودشان هم میدانستند.» (بقره/ 75)
قرآن در این فرآیند، سخت آنان را نکوهش کرده و لعنت همه سویه را متوجه آنان کرده است: «إن الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات و الهدی من بعد ما بیناه للناس فی الکتاب أولئک یلعنهم الله ویلعنهم اللاعنون؛ کسانی که آیات روشن و رهنمودی را که ما فرو فرستادیم، پس از آن که آن را برای مردم در کتاب توضیح داده ایم، پنهان و نهفته میدارند، آنان را خدا لعنت میکند و لعنت کنندگان نیز لعنشان میکنند.» (بقره/ 15)
قرآن، چون از دستبرد تحریف محفوظ مانده و هیچ کمی و کاستی و افزونی و تحریف و تبدیل در آن راه پیدا نکرده است، ترازو و میزانی است برای سایر کتب الهی و نوشته های آسمانی. از این رو، میتواند کژی های آنها را راست و اعوجاج های آن ها را مستقیم کند و ناهنجاری های دسیسه کاران را سامان بخشد و بر آن ها سیطره و حکومت و اشراف داشته باشد و آینه وار عیبهای آن ها را باز و ارایه کند.