اهمیت نعمت قرآن

قرآن در سوره الرحمن از اینجا شروع می کند: رحمن (خدای رحمن) قرآن را تعلیم داد که همان تعلیمش عین تنزیلش است (قرآن را به بشر فرود آورد). بعد از این است که می فرماید: «خلق الانسان».
نفرمود: "الرحمن خلق الانسان علم القرآن" با اینکه انسان این طور فکر می کند که طبق قاعده باید بگوید که خدای رحمن انسان را آفرید و قرآن را تعلیم داد. از نظر اسلام اگر حساب کنیم اول انسان آفریده می شود بعد انسان قرآن و هر چیز دیگر را می آموزد.
خلقت انسان بر آموختن انسان قرآن را، تقدم دارد و بلکه به حسابی اگر کسی بگوید که قرآن جز همین الفاظ نیست بر خلقت قرآن هم تقدم دارد چون قرآن بعد از اینکه پیغمبر (ص) خلق شده و سال چهلم تولد او فرا رسیده است در طول 23 سال خلق شده است. ولی در اینجا تعلیم قرآن بر خلقت انسان مقدم شده است.
یک وجه آن -که همه مفسرین قبول دارند- این است که می خواهد به این بیان اهمیت فوق العاده این نعمت را ذکر کند که این نعمت هدایت به وسیله قرآن، آنقدر اهمیت دارد که باید قبل از نعمت خلقت ذکر شود و اما یک وجه دیگر -همین طور که عرض کردم و بعضی از مفسرین گفته اند- این است که در اینجا عنایت دیگری است به تقدم وجودی قرآن بر انسان به آن نوع وجودی که غیر از وجود الفاظش است. پس باز اول قرآن خلق شده است و بعد انسان. ولی به هر حال نکته ای که برای ما عملا آموزنده است توجه به اهمیت این نعمت بزرگ یعنی نعمت قرآن است و اهمیت نعمت علم و تعلیم به طور کلی. گو اینکه اینجا تعلیم قرآن (ذکر شده) است ولی بالاخره تعلیم است و باب، علم است.
در سوره "اقرأ" نیز این طور می خوانیم: «اقرأ باسم ربک الذی خلق* خلق الانسان من علق* اقرأ و ربک الاکرم* الذی علم بالقلم* علم الانسان ما لم یعلم؛ بخوان به نام پروردگارت که آفرید. انسان را از خون بسته ای آفرید. بخوان که پروردگارت از همه کریم تر است. همان که به وسیله قلم آموخت. به انسان آنچه نمی دانست آموخت. (علق/ 1-5). آنجا هم سخن از خلقت و تعلیم است ولی در آنجا چون سخن از تعلیم قرآن بالخصوص نیست «علم الانسان ما لم یعلم، علم بالقلم» قلم را به انسان آموخت، نوشتن را به انسان آموخت، انسان را چیزی که نمی دانست آموخت، قهرا خلقت مقدم است بر تعلیم و تعلم، اول خلقت انسان یاد شده، بعد تعلیم و تعلم. اما اینجا که سخن از تعلیم قرآن است، تشریف و احترام و اهمیت و عظمت قرآن اقتضا کرده است که ترتیب در جهت عکس قرار بگیرد، اول سخن از تعلیم بیاید بعد سخن از خلقت.