ظهور ملکات اخلاقی کفار در قیامت

با آنکه عالم قیامت، عالم حجاب نیست و عالم ظهور و بروز است، ولیکن در عین حال بعضی از بعضی محجوبند؛ کفار محجوبند. این محجوبیت لازمه محدودیت وجودشان است. چون وجود خود را در دنیا مُضیق و محدود نمودند، در آنجا هم همین محدودیت موجب حجاب و بُعد آنان می گردد و از آن تعین و تقید نمی توانند خارج شوند. نظیر این معنی را نیز در قرآن کریم داریم که در آنجا مخفیات ظاهر میشود. آنجا عالم سر و حقیقت است، و کسی قدرت بر دروغ گفتن ندارد. جواب منکر و نکیر را نمی تواند به دروغ بگوید. چون سؤال کنند: «مَنْ رَبکَ؛ پروردگارت کیست؟» به دروغ برای رهایی از عذاب آنان نمی تواند غیر از آنچه را که در دنیا می پرستیده و خدای خود قرار داده است بازگو نماید و در قیامت نیز که یوم الجمع و یوم الشهود است نمی تواند غیر از معتقدات خود چیزی را ابراز نماید. ولیکن در عین حال در بعضی از آیات وارد است که افرادی که در اینجا اهل دروغ بوده اند، در آنجا نیز به واسطه حیله دروغ می خواهند خود را رها کنند: «انظُرْ کَیْفَ کَذَبُوا عَلَی' أَنفُسِهِمْ وَ ضَل عَنْهُم مَا کَانُوا یَفْتَرُونَ؛ بنگر که چگونه به خود دروغ گفتند و آنچه می بافتند از (دست) آنها بر باد رفت» (انعام/ 24) در آنجا می گویند: خدایا ما شرک نیاوردیم، و بر این امر سوگند نیز یاد می کنند. «ای پیامبر! ببین چگونه آنها بر نفس های خود دروغ می بندند؛ و آنچه را که در دنیا افترا می بستند در اینجا گم شد».
«فَأَلْقَوُا السلَمَ مَا کُنا نَعْمَلُ مِن سُوءٍ.» (نحل/ 28) چون ملائکه غلاظ و شداد بخواهند مردم ستمگر را به جهنم بکشند و قبض روح نمایند، مردم ستمگر برای رهایی از دست آنان میخ واهند راه آشتی باز کنند و با حیله و مکری آنان را گول زده و از شدت سکرات و قبض روح خود بکاهند؛ لذا «با ارائه مسالمت و سازش می گویند: ما از افرادی نبوده ایم که در دنیا کارهای بدی کرده باشیم!» بَلَی' إِن اللَهَ عَلِیمُ بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ. (نحل/ 28) «آری! خداوند به آنچه این افراد انجام می داده اند، داناست؛ و دروغ آنان نتیجه ای ندارد.»
«یَوْمَ یَبْعَثُهُمُ اللَهُ جَمِیعًا فَیَحْلِفُونَ لَهُ کَمَا یَحْلِفُونَ لَکُمْ وَ یَحْسَبُونَ أَنهُمْ عَلَی ' شَیْءٍ أَلاَ إِنهُمْ هُمُ الْکَـ'ذِبُونَ؛ روز بازپسین روزی است که خداوند همه آنها را جمیعاً مبعوث می کند؛ و دوستان کفار و مشرکین همانطور که برای شما سوگند می خورند، برای خداوند سوگند یاد می کنند؛ سوگند دروغ. و چنین می پندارند که دارای شأن و مقامی هستند. آگاه باش ای پیغمبر! که آنان از دروغگویانند» (مجادله/ 18)
این سوگند دروغ، ظهور جبله دروغ و دروغ بافی و دروغ پردازی آنهاست که در آن عالم بروز می کند. آنکه سجیه اش دروغ و سوگند دروغ است، این سجیه با اوست، و با همین سجیه وارد محشر می گردد. مرد دزد پیوسته دوست دارد دزدی کند. اگر در خواب رود، رؤیای دزدی می بیند. در بیداری برای آنکه از دزدیش کسی مطلع نگردد، با ملاحظه اطراف در خفا و پنهان دزدی می کند، ولی در عالم خواب که کسی دزدی او را نمی بیند بی محابا می دزدد. اشخاص محتکر و گران فروش، شبْ خوابِ احتکار و گرانفروشی می بینند، و از این خواب ها لذت می برند. چون از خواب بر می خیزند افسوس می خورند که چرا در خواب بود و این احتکارِ ارزاق، صورت خارجی نداشت؟ شخص شهوت ران، در خواب رؤیای مناظر شهوی می بیند. پادشاه، خواب امر و نهی و بزن و بگیر می بیند. عالِم، خواب مطالعه و تدریس می بیند. عابد خواب عبادت و نماز و رکوع و سجود می بیند. این امر مسلم است؛ تجربه شواهد صدق به دست می دهد، و علتش نیز در فلسفه الهیه بیان شده است.
بعضی از افراد فی الجمله دروغ می گویند، ولی بعضی دروغ زن و دروغ بافند، مهارتی در جعل اکاذیب دارند، در مقابل دیدگان انسان بدون تأمل و تروی قبلی یک داستان دروغ می لافند و انسان را گول میزنند. این افراد شیمه کثیف دروغگویی در نفسشان متحجر میگردد، و با این نفس دروغ زن از دنیا می روند و وارد محشر می شوند. در آنجا هم میخواهند خدا را گول بزنند، و به دروغ پردازی و سوگند بافی و لاف زنی دست می زنند. و به کلی انکار کفر و شرک و ستم و جنایات خود را می کنند. عیناً مانند جیب بُرها؛ با آنکه دستشان در جیب مردم است در همان حال اگر کسی دست آنها را بگیرد، باز انکار می کنند. و چه بسا دیده شده چون دست جیب بُر را با پول واقع در آن گرفته اند، فوراً جیب بُر تهمت را به طرف برگردانده و او را متهم به جیب بُری از جیب خود و برداشتن آن پول نموده است؛ نعوذ بالله. این چنین روحیه ها چون در قیامت حاضر شوند، می خواهند گناه را به گردن خدا بیندازند، و او را مسئول و محکوم نمایند. پس بنا بر آنچه گفته شد از باب ظهور سجایا و مَلَکات، در قیامت بازار کذب کاذبین و انکار منکرین و حجاب محجوبین رواج دارد.