حق و عدل میزان های قیامت

حضرت صادق (ع) در این خصوص فرمودند: میزان، عدل است؛ و در آیه قرآن داریم که میزان حق است: «والوزن یؤمئذ الحق؛ و در آن روز (معیار) سنجش، حق است» (اعراف/ 8) و میزان عدل چنان که خواهیم گفت میزان حق است، و حق و عدل دارای مصداق واحدی هستند، و مفهوم آنها بالاعتبار تفاوت دارد. نمازهای هر یک از امت را با نماز حق و عدل می سنجند. یعنی عدل را در یک کفه و نماز مورد سنجش را در کفه دیگر قرار می دهند؛ هر چه این نمازها به آن نماز از جهت طهارت سر و حضور قلب و قوت تخاطب و شدت فناء و پاکی نیت، و سایر آداب و جهات ظاهریه و باطنیه نزدیک تر باشد عقربه نماز سنج به محل آن نماز واقعی و حقیقی نزدیک می شود؛ و هر چه از جهت این امور دورتر باشد عقربه نماز سنج دور می ایستد و فاصله و بعد بین این دو نماز را نشان می دهد. و اگر بخواهیم آن میزان عدل الهی را خوب بفهمیم که چگونه سنجش میکند، به دستگاه های کامپیوتر در دنیا تشبیه می کنیم؛ غایة الامر این دستگاه ها مادی و طبیعی است، و آن میزان عدل معنوی و روحانی. دستگاه های کامپیوتر همچون رادار مشخص کننده فورا حد و اندازه مطلوب را نشان میدهد. دستگاه نماز سنج، روزه سنج، زکات سنج، جهاد سنج، ولایت سنج، خداشناسی سنج و همچنین غیر ذلک از امور حسنه فورا مقدار خلوص و پاکی نیت را در این اعمال نشان میدهد.
هر چه این اعمال ـکه در یک کفه قرار می گیرد و در کفه دیگر عدل از آن فعل یا صفت را می گذراند- عقربه سنجش آن به مبدأ نزدیک تر باشد آن عمل صحیح تر و مطلوب تر، و هر چه دورتر باشد آن عمل مطرودتر و محکوم تر خواهد بود. و اگر از باب مثل فرض کنیم صفحه ای که عقربه سنجش بر روی آن کار می کند مدرج به هزار درجه باشد، هر نمازی را که در کفه بگذارند فورا عقربه روی یکی از این درجات ما بین صفر و هزار قرار خواهد گرفت و آن وقت در هر نمازی اگر علیحده این کار را کنند و سپس بین تمام نمازها منتجه گیرند، و سپس حالت و مقام نمازگزار را بر اصل سنجش با عدل نمازگزار و عدل مصلی مشخص کنند حقا تماشا کردنی است. و چقدر این دستگاه های معنوی عجیب و قابل ملاحظه و مشاهده و تفکر و تأمل است. و در آن وقت که میزان عمل مقربین و مخلصین و ابرار و اخیار و صالحین سنگین میشود و به درجه عدل حقیقی نزدیک می گردد یا هم وزن و مساوی آن قرار می گیرد، باید این ندا را در داد که: «و فی ذ'لک فلیتنافس المتنافسون»؛ «سبقت گیرندگان و جلودار خواهان باید در این امور سبقت گیرند و داعی پیشی و برتری داشته باشند.»

انفاق امیرالمومنین (ع) میزان انفاق ها
در باب انفاق، انفاق هایی را که انسان در دنیا می کند، به نیت ها و مقاصد مختلف برای قوم خویش، برای همسایه؛ البته برای خدا می کند، ولی احیانا غرض دیگر هم در نظر دارد. در حال سراء و ضراء کرده، کم کرده و یا زیاد کرده، علنی یا مخفیانه انجام داده، همه را می آورند و در کفه ترازوی انفاق سنج می ریزند، و در کفه دیگر روح و حقیقت انفاق را قرار می دهند که صد در صد خالص بوده و تقربا الی الله تعالی بوده است و هیچ شائبه پاداش و جزای دنیوی یا اخروی در آن نبوده؛ مانند انفاق امیرالمؤمنین (ع) در هر حال، و با نداشتن مال دیگری و اندوخته ننمودن ذخیره ای برای خود و اهل بیت خود، که فقط چهار درهم دارد و آن را در راه خدا، در آشکارا و پنهان، و در شب و روز انفاق میکند و درباره او این آیه نازل میشود: «الذین ینفقون أمو'لهم بالیل و النهار سرا و علانیة فلهم أجرهم عند ربهم و لا خوف علیهم و لاهم یحزنون؛ کسانی که مالشان را شب و روز، (و) نهان و آشکار، انفاق می کنند پاداش آنها نزد پروردگارشان است و نه بیمی بر آنهاست و نه محزون شوند» (بقره/ 274)
در تفسیر این آیه از «مجمع البیان» و «جوامع» از ابن عباس روایت شده است که درباره امیرالمؤمنین (ع) نازل شده است که آن حضرت فقط چهار درهم داشت، یکی از دراهم را در شب و یکی را در روز، و یک درهم را در پنهان و یکی را در آشکار انفاق کرد. چون امیرالمؤمنین، امیر مؤمنان است؛ انفاقش نیز امیر و سالار انفاق هاست، و در روز قیامت کفه عدل و حق انفاق، انفاق آن حضرت است که خالصا و مخلصا لوجه الله الکریم بوده است، و در کفه دیگر انفاق های افراد دیگر را می گذارند و می سنجند، و با آن الگو و نمونه و اسوه حسنه اندازه گیری می نمایند. هر کس انفاقش بهتر باشد و پاک تر باشد و خالص تر باشد، عقربه انفاق سنجش به انفاق آن حضرت نزدیک میشود؛ و هر کس بدتر باشد و آلوده تر عقربه دورتر می ایستد.

حق و عدل میزان های قیامت
کسی می گوید: من در آخر الزمان بودم، عیال نداشتم، دوره و محیط فاسد بود، دست به گناه زدم؛ فورا ترازوی عفت سنج را می آورند و می گویند: حضرت یوسف جوان تر و زیباتر بود، امکانات گناه برای او بیشتر بود، زن پادشاه مصر که قاعدتا باید از زیباترین زنان باشد، آن هم در مصر که مردم آن به ملاحت معروفند، آن هم در اطاق در بسته و فشار و امر به گناه که اگر تمکین نکنی تو را متهم به گناه می کنم و بدین تهمت سالیان دراز در زندان می افکنم؛ ببین چگونه خود را به خدای خود سپرد و از گناه اعراض کرد. فورا اندازه گیری می کنند و عقربه عفت سنج در جای خود می ایستد؛ نعوذ بالله من شرور النفس الامارة بالسؤء إلا ما رحم الله.
همچنین گرفتاری مالی برای کسی پیش آمد می کند و دیگر برای او مشکل می شود که از ممر حلال خرج زن و بچه را در آورد، و دست به مال حرام می زند و دنبال مال مشتبه میرود؛ فورا حلال سنج را می آورند و می گویند: آیا مشکلات تو بیشتر بود یا فلان و فلان. به آن زن می گویند: آیا مشکلات تو در دینداری بیشتر بود یا آسیه زوجه فرعون زمان.

زندگی حضرت فاطمه زهرا میزان قیامت
زنان از مشکلات اقتصادی و بارداری و بچه داری و رضاع و شیر دادن شکوه می کنند؛ فورا الگو و نمونه زنان، حضرت زهرا دخت پیامبر آخر الزمان را می آورند و می گویند: نه ساله شوهر کرد و هجده ساله به خاک رفت و در این بین پنج فرزند آورد که نمونه علم و تقوی و ولایت و صبر و تحمل و یقین و معرفت و توحید بودند: حضرت حسن و حضرت حسین و حضرت محسن سقط شده و حضرت زینب و حضرت ام کلثوم؛ آن فرزند سقطش هم معلوم نبود که اگر حیات داشت از برادران و خواهران عقب تر باشد. فاطمه زهرا پشم می ریسید، گندم دسداس می کرد، و نان می پخت، و گاهواره می جنبانید و با نان جوین فرزندان خود را تربیت کرده و سهمیه باغ خود را از فدک به فقرا می داد. آن قیامش به نماز و عبادت که پایش متورم می شد، و آن درجه محبت به شوهرش علی بن ابی طالب، و آن درجه حمایت از دین خدا و وصایت و امامت که تا سر حد شهادت به استقبال رفت.
در کتاب «کافی» و «معانی الاخبار» آورده است: «عن الصادق علیه السلام أنه سئل عن قول الله عزوجل: و نضع المو'زین القسط لیوم القیـ'مة، قال: هم الانبیآء و الاوصیآء علیهم السلام؛ از حضرت صادق (ع) درباره معنای گفتار خدای تعالی که می فرماید: و ما میزان های عدل و قسط را در روز قیامت قرار می دهیم سؤال شد، حضرت فرمودند: مراد پیغمبران و وصیان آنها هستند» (تفسیر صافی) و در روایت دیگری است که: «نحن الموازین القسط؛ ما ترازوهای عدل هستیم».