علت نفاق منافقین

در قرآن در آیه 10 سوره بقره آمده است: «فی قلبوهم مرض فزادهم مرضا و لهم عذاب الیم بما کانوا یکذبون؛ در دلهای آنان یک نوع بیماری است خداوند بر بیماری آنها بیفزاید و عذاب دردناکی بخاطر دروغهایی که می گویند در انتظار آنهاست». خداوند در این جمله ریشه مطلب را بیان می فرماید: ریشه مطلب بیماردلی است. آنها دچار بیماریهای روحی و روانی هستند. بیماریهای دل را قرآن در موارد مختلف گاه و بیگاه به بعضی از آنها اشاره فرموده است. بیماری استکبار، بیماری تعصب نسبت به عقاید کهنه، بیماری پیروی از نیاکان، بیماری پیروی از کبرا و بزرگان، نمونه هایی از بیماریهای روح است که نمی گذارد انسان زیر بار حقیقت برود؛ همانطور که فسق و فجور و آلودگیها، یک نوع ناآمادگی در انسان ایجاد می کند.
اینها بیمارانی هستند که علی الدوام خداوند بر بیماریهای آنها می افزاید، زیرا همان قانونی که در جسم انسان هست در روح انسان نیز وجود دارد. اگر کسی بیماری تن داشته باشد و به طبیب مراجعه کند ولی با طبیب لج نموده و سفارشات او را زیرپا نهد و با او منافقانه رفتار نماید یعنی دارو نخورد ولی به طبیب بگوید دارو را خورده است، اثرش قهرا ازدیاد بیماری است. خداوند این عالم را مستعد پرورش هر نوع کشتی قرار داده است، بستگی دارد به این که انسان چه نوع بذری بپاشد؛ گندم از گندم میروید و جو ز جو، حنظل نتیجه اش حنظل و خرما نتیجه اش خرما و چنانکه قرآن می فرماید: «کلا نمد هولاء و هولاء؛ هر دو [دسته] اينان و آنان را از عطاى پروردگارت مدد میبخشيم» (اسراء/ 20) خداوند کارش امداد کردن است و بنای عالم بر آن است که هر کسی در مسیر خودش تکامل یابد، چه آنهایی که نیکوکارند و چه آنانکه بدکردارند.