تاریخ پیامبران علیهم السلام
این کتاب یکی از آثار و تألیفات با ارزش علامه ملا محمد باقرمجلسی است که به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب در 10 جلد تدوین شده و از حضرت آدم آغاز و به حضرت محمد (ص) ختم گردیده است. موضوع این کتاب قصه های قرآنی است و داستان پیامبران است که در قرآن آمده است.
معرفی اجمالی نویسنده:
علامه ملا محمد باقر مجلسی در دار السلطنه اصفهان متولد شد. تولد ایشان در خانواده ی علم و فضیلت و در عصر مرجعیت میرداماد فقیه و فیلسوف نامی اتفاق افتاد. علامه #### مجلسی در اواسط نیمه دوم سده ی یازدهم هجری و ده سال اول سده ی دوازدهم مشهورترین دانشمند فقیه و محدث نامی شیعه امامی، و شیخ الاسلام اصفهان و سرآمد علمای آن شهر عالم پرور بوده است. علامه سومین پسر ملا محمد تقی مجلسی است که او نیز از مفاخر علمای شیعه است و در اواخر حکومت صفویه با پشت کار فوق العاده و حوصله پر توانش توفیق یافت از راه تألیف و تصنیف کتابها و تدریس علوم و فنون اسلامی و تعلیم و تربیت شاگردان بسیار و اداره امور دینی شیعیان عصر خویش، آن چنان خدمت مثبت و سازنده ای به مردم مسلمان و شیعه ایران کند که هیچ مرجع روحانی دیگری چنین توفیقی نیافته است. بیشتر تحصیلات او در علوم دینی در خدمت پدر بزرگوارش بود و از دیگر استادان او می توان به ملا محمد صالح مازندرانی که شوهر خواهرش بود، ملا حسنعلی شوشتری، میرزا رفیع الدین طباطبائی نائینی، شیخ عبدالله بن شیخ جابر عاملی، ملا محسن فیض کاشانی، سید میرزای جزائری و ... اشاره کرد و از شاگردان علامه مجلسی می توان به سید نعمت الله جزایری – میر محمد صلح خاتون آبادی – حاج محمد اردبیل – میر محمد حسین خاتون آبادی – ملا محمد مجلسی ( پسر عموی علامه ) و ... اشاره کرد. علامه مجلسی دو همسر داشته است که از همسر اول صاحب یک پسر و دو دختر شد و از همسر دوم خود صاحب یک پسر و یک دختر شد. گفته شده که علامه همسر سومی هم داشته که از آن صاحب دو پسر و دو دختر شد. علامه در شب بیست و هفتم ماه مبارک رمضان سال 1110 هـ.ق در اصفهان شهر خود به جهان باقی شتافت. ایشان را در کنار مسجد جامع، پایگاهش و نزدیک خانه اش، جنب پدر علامه اش ملا محمد تقی مجلسی مدفون کردند. آرامگاه او در کنار مسجد جامع اصفهان واقع است.
ساختار بندی کتاب:
جلد اول: تاریخ پیامبران (1) حضرت آدم (ع)؛ 135 ص
- حضرت آدم (ع):
1. فصل اول: در بیان فضیلت حضرت آدم و حوا صلوات الله علیهما و علت تسمیه ی ایشان و ابتدای خلق ایشان و بعضی از احوال ایشان است.
2. فصل دوم: در خبر دادن جناب مقدس ایزدی، ملایکه را از خلق آدم و امر کردن ایشان را به سجده ی او، و امتناع نمودن ابلیس لعین
3. فصل سوم: در بیان ترک اولی که حضرت آدم و جواد (ع) صادر شد و آنچه بعد از آن جاری شد تا فرود آوردن ایشان به زمین.
4. فصل چهارم: در بیان فرود آمدن حضرت آدم و حوا (ع) به زمین و کیفیت آن و توبه ی ایشان و سایر احوالی که بعد از فرود آمدن بود تا هنگام وفات ایشان
5. فصل پنجم: در بیان احوال اولاد آدم (ع) و کیفیت به هم رسیدن نسل از ذریه ی آدم
6. فصل ششم: در بیان وحی هایی که به آدم (ع) نازل شد
7.فصل هفتم: در بیان وفات حضرت آدم (ع) و مدت عمر شریف آن حضرت و وصیت
- حضرت ادریس (ع)
در بیان قصص حضرت ادریس (ع) است.
جلد دوم: تاریخ پیامبران (2) حضرت ابراهیم (ع)؛ 128 ص
- حضرت نوح:
1. فصل اول: در بیان ولادت و وفات و مدت عمر و نام ها و نقش نگین و احوال و اولاد و اخلاق پسندیده و بعضی از مجملات احوال آن حضرت
2. فصل دوم: در بیان مبعوث شدن حضرت نوح (ع) است بر قوم، و آنچه میان او و قوم او گذشت تا غرق شدن ایشان و سایر احوال آن حضرت.
- حضرت هود (ع): در قصه ی هود (ع) و قوم او عاد است.
- حضرت صالح (ع): در بیان قصه های حضرت صالح (ع) و ناقه ی آن حضرت و قوم اوست.
- حضرت ابراهیم (ع):
1. فصل اول: در بیان فضایل و مکارم اخلاق و نام های جلیل و نقش نگین آن حضرت است
2. فصل دوم: در بیان قصه های آن حضرت از هنگام ولادت تا شکستن بت ها و آنچه گذشت میان آن حضرت و ظالمان آن زمان خصوصا نمرود، آزر
3. فصل سوم: در بیان آنکه حق تعالی به ابراهیم (ع) نمود ملکوت آسمانها و زمین را و سؤال کردن آن حضرت از خدا زنده کردن مرده را و آنچه وحی به آن حضرت رسید و علومی که از او ظاهر شده است
4. فصل چهارم: در بیان مدت عمر شریف و کیفیت وفات و بعضی از نوادر احوال آن حضرت
5. فصل پنجم: در بیان احوال اولاد و ازدواج مطهرات آن حضرت و کیفیت بنا کردن خانه ی کعبه و ساکن گردانیدن اسماعیل (ع) در آن مکان
6. فصل ششم: در بیان مأمور شدن ابراهیم (ع) به ذبح فرزندش
جلد سوم: تارخ پیامبران (3) حضرت یوسف (ع)؛ 128 ص
- حضرت لوط (ع): در بیان قصص حضرت لوط (ع) و قوم آن حضرت است.
- حضرت ذوالقرنین (ع): در قصص ذو القرنین (ع) است.
- حضرت یعقوب (ع): در بیان قصه های حضرت یعقوب و حضرت یوسف (ع)
- حضرت ایوب (ع): در بیان غرایب قصص ایوب (ع)
- حضرت شعیب (ع): در قصه های حضرت شعیب (ع)
جلد چهارم: تاریخ پیامبران (4) حضرت موسی (ع)؛ 128 ص
- حضرت موسی و هارون (ع):
1. فصل اول: در بیان نسب و فضایل و بعضی از احوال ایشان است
2. فصل دوم: در بیان ولادت موسی و هارون (ع) و سایر احوال ایشان است تا نبوت ایشان
3. فصل سوم: در بیان مبعوث گردانیدن حضرت موسی و حضرت هارون (ع) است بر فرعون اصحاب او، و آنچه در میان ایشان گذشت تا غرق شدن فرعون و اتباع او
4. فصل چهارم: در بیان بعضی از فضایل و احوال آسیه زوجه فرعون و مؤمن آل فرعون، رضی الله عنهما است.
5. فصل پنجم: در بیان احوال بنی اسرائیل بعد از بیرون آمدن از دریا و حیران شدن ایشان در زمین و سایر احوالی که در این مدت بر ایشان وارد شد.
6. فصل ششم: در بیان نازل شدن تورات و گوساله پرستیدن بنی اسرائیل و سؤال رؤیت نمودن ایشان است
7. فصل هفتم: در بیان قصه ی هارون است.
8. فصل هشتم: در بیان قصه ی گاو کشتن بنی اسرائیل و زنده شدن آن به امر الهی
9. فصل نهم: در بیان قصه ی ملاقات موسی و خضر (ع) و سایر احوال و قصص خضر (ع) است.
10. فصل دهم: در بیان مواعظ و حکمتهایی است که حق تعالی به حضرت موسی (ع) وحی نموده یا از آن حضرت منقول گردیده و بعضی از نوادر احوال آن حضرت است.
11. فصل یازدهم: در بیان کیفیت وفات حضرت موسی و هارون و احوال حضرت یوشع (ع) و ذکر قصه ی بلعم بن باعور است.
جلد پنجم: تاریخ پیامبران (5) حضرت اسماعیل (ع)؛ 128 ص
- حضرت حزقیل (ع): در بیان قصص حضرت حزقیل (ع)
- حضرت اسماعیل (ع): در بیان قصص حضرت اسماعیل (ع) که حق تعالی او را در قرآن مجید " صادق الوعد " نامیده است.
- حضرت الیاس و یسع و الیا (ع) در بیان قصه های حضرت الیاس و یسع و الیا (ع)
- حضرت ذو الکفل (ع): در بیان قصه های حضرت ذو الکفل (ع).
- حضرت لقمان حکیم (ع): در بیان قصه ها و حکمتهای حضرت لقمان حکیم (ع)
- حضرت اشمویل و طالوت و جالوت: در بیان قصه های اشمویل و طالوت و جالوت
- حضرت داود (ع):
1. فصل اول: در بیان فضایل و کمالات و معجزات و وجه تسمیه و کیفیت حکم و قضا و مدت عمر و وفات آن حضرت است
2. فصل دوم: در بیان ترک اولای حضرت داود (ع)
3. فصل سوم: در بیان وحی هایی است که بر آن حضرت نازل شده و حکمتهایی است که از آن جناب به ظهور رسیده و بعضی از نوادر احوال آن حضرت است.
جلد ششم: تاریخ پیامبران (6) حضرت سلیمان (ع)؛ 120 ص
- اصحاب سبت: در بیان قصه های اصحاب سبت است
- حضرت سلیمان (ع):
1. فصل اول: در بیان فضایل و کمالات و معجزات و حالات آن حضرت
2. فصل دوم: در بیان قصه ی گذشتن آن حضرت به وادی موران و سایر معجزات آن حضرت که در باب و حوش و طیور به ظهور پیوسته است
3. فصل سوم: در بیان قصه ی آن حضرت با بلقیس است
4. فصل چهارم: در بیان مواعظ و احکام و وحی هایی که به آن حضرت نازل گردیده و نوادر احوال آن حضرت است تا وفات او و آنچه بعد از وفات آن حضرت سانع شد.
- قوم سبا و ثرثار: قصه های قوم سبا و اهل ثرثار
- حضرت حنظله (ع) و اصحاب رس: در بیان قصه های حنظله (ع) و اصحاب رس است.
- حضرت شعیا و حیقوق (ع): در بیان قصه های حضرت شعیا و حیقوق (ع)
- حضرت زکریا و یحیی (ع): در بیان قصه های حضرت زکریا و یحیی (ع) است.
- حضرت مریم (ع): در بیان قصه های حضرت مریم دختر عمران مادر عیسی (ع) است.
جلد هفتم: تاریخ پیامبران (7) حضرت عیسی (ع)؛ 128 ص
- حضرت عیسی (ع):
1. فصل اول: در بیان ولادت آن حضرت است.
2. فصل دوم: در بیان فضایل و کمالات و آداب و سیر و سنن و معجزات و تبلیغ رسالات و مدت عمر و سایر مجملات حالات آن حضرت است.
3. فصل سوم: در بیان قصه های تبلیغ رسالت آن حضرت و فرستادن رسولان به اطراف برای هدایت خلق و احوال حواریان آن حضرت است.
4. فصل چهارم: در بیان قصه ی نزول مائده بر قوم حضرت عیسی (ع) به دعای آن حضرت است.
5. فصل پنجم: در بیان وحی هایی که بر حضرت عیسی نازل گردیده و مواعظ و حکمتهایی که از آن حضرت صادر شده است.
6. فصل ششم: در بیان بالا رفتن عیسی (ع) به آسمان و فرود آمدن آن حضرت در آخر الزمان و احوال حضرت شمعون بن حمون الصفا است.
جلد هشتم: تاریخ پیامبران (8) حضرت یونس (ع)؛ 108 ص
- حضرت ارمیا و دانیال و عزیر (ع): در بیان قصه های غرایب قصه های بخت النصر است.
- حضرت یونس (ع): در بیان قصه های حضرت یونس بن متی و پدر آن حضرت است.
- اصحاب کهف و اصحاب رقیم: در بیان قصه هایشان است.
- اصحاب اخدود و پیغمبر مجوس: در بیان قصه هایشان است.
- حضرت جرجیس (ع): در بیان قصه ی ایشان است.
- حضرت خالد بن سنان (ع): در بیان قصه های ایشان است.
- سایر پیامبران: در بیان احوال پیغمبرانی که تصریح به اسم شریف ایشان نشده است.
جلد نهم: تاریخ پیامبران (9) حضرت محمد (ص)؛ 111 ص
1. فصل اول: در بیان ابتدای پیدایش نور شریف آن حضرت است.
2. فصل دوم: حفر زمزم و قربانی کردن عبدالله
3. فصل سوم: ولادت و ایام شیر خوارگی تا زمان بعثت
4. فصل چهارم: فضایل حضرت خدیجه (ع) و ازدواج حضرت پیامبر (ص) با او
5. فصل پنجم: در ذکر اسامی شریف پیامبر (ص)
6. فصل ششم: فضایل پیامبر (ص) و بعضی از خصوصیات اخلاقی و جسمانی آن بزرگوار
7. فصل هفتم: اخلاق و رفتار پسندیده و سیرت پیامبر (ص)
8. فصل هشتم: کیفیت معراج پیغمبر اکرم (ص)
9. فصل نهم: هجرت به حبشه
10. فصل دهم: حوادث شعب ابوطالب و وفات حضرت خدیجه (ع) و حضرت ابوطالب (ع)
جلد دهم: تارخ پیامبران (10) حضرت محمد (ص)؛ 118 ص
1. فصل اول: در بیان کیفیت هجرت آن حضرت به سوی مدینه ی طیبه و علت آن است.
2. فصل دوم: در کیفیت جنگ بدر است.
3. فصل سوم: در بیان جنگ احد است.
4. فصل چهارم: در بیان جنگ خندق است که آن را غزوه ی احزاب می نامند.
5. فصل پنجم: در بیان فتح خیبر است و بازگشت جعفر طیار از حبشه.
6. فصل ششم: در بیان فتح مکه است.
7. فصل هفتم: در بیان قصه مباهله است.
8. فصل هشتم: در بیان حجة الوداع است و آنچه در آن سفر واقع شد.
9. فصل نهم: در بیان وصیت پیامبر(ع) و وقایعی که نزدیک وفات او واقع شد.
منابع :
تاریخ پیامبران علیهم السلام / علامه محمد باقر مجلسی
https://tahoor.com/FA/Article/PrintView/29941