معرفی کتاب طبقات اعلام شیعه اثر شیخ آقا بزرگ تهرانی

این کتاب در حدود 30 تا 32 جلد است در ذکر احوال و آثار عالمان شیعه از قرن چهارم تا چهاردهم. هنگامی که مولف در کتابخانه های عمومی و خصوص تتبع می کرد و در خلال دهها سال در میان هزارها مجموعه خطی می گشت تا مشخصات کتابها و تالیفات شیعه را پیدا کند و در الذریعه ثبت نماید نامهای مولفان و شاعران و... را نیز ثبت می کرد. سرانجام اینهمه شرح حال را گرد آورد و طبقات اعلام الشیعه را فراهم ساخت. چون شرح حال علمای شیعه در سه قرن اول اسلامی در کتب رجال آمده است شیخ اقا بزرگ کتاب خود را از قرن چهارم آغاز کرد تا کاری تکراری نباشد. از این کتاب در زمان حیات مولف 6 جلد چاپ شد 2 جلد از قرن سیزدهم و 4 جلد از قرن چهاردهم و قسمتی از قرن پنجم در احوالات شیخ طوسی به نام حیاة الشیخ الطوسی ولی اکنون چاپ این کتاب عظیم به صورتی زیبا و دقیق به دست موسسه انتشاراتی دارالکتاب العربی بیروت آغاز گشته است. در این چاپ کتاب از قرن چهارم (نوابغ الرواه) شروع شده و تاکنون تا قرن هفتم به چاپ رسیده است. برای اطلاع از تفصیل بیشتر این کتاب نیز رجوع کنید به یادنامه علامه امینی (549-  551)

در اینجا مناسب است برای شناساندن عالمان راستین و ایجاد ایمان و امید در جوانان و نسلهای جویای فضیلت و علم، این واقعه را از کتاب استاد عبدالرحیم محمد علی نقل کنیم. وی می گوید: خطیب فاضل شیخ محمدعلی یعقوبی (مولف کتاب البابلیات) می گفت در آخرین سفرم به لبنان (1375 ق) روزی در کتابخانه ملة العرفان به مدیریت ابراهیم الزین نشسته بودم. ناگاه شخصی آمد و از من پرسید تو شبیبی هستی؟ (مقصودش ادیب و عالم معروف شیخ محمدرضا شبیبی بود) گفتم: نه، من یعقوبیم. گفت خدا را شکر چون من مدتهاست که می خواهم تو را ببینم زیرا در چندین جا از کتاب خود مصادر الدراسه از تو نام برده ام. حالا می خواهم درباره صاحب الذریعه از تو بپرسم آیا او زنده است؟ گفتم: آری. گفت: آیا می شود این مرد بزرگ را دید؟ گفتم: چطور نمی شود در منزل او از بام تا شام به روی طلاب باز است. خودش نیز روزی سه مرتبه برای اقامه نماز جماعت از خانه بیرون می آید.

سوال کننده که کسی جز محقق معروف مسیحی دکتر یوسف اسعد داغر بیروتی نبود از این رسم پاک و سیرت پیغمبرانه تعجب کرد. چه او تصور می کرد که دیدار مردی چون شیخ آقا بزرگ به این سادگیها ممکن نیست و همواره او حاجب و دربان است و...

این قصه را از این جهت آوردم تا معلوم شود که شیخ آقا بزرگ در خارج از نجف و دیگر مراکز علمی و نزد محققان ملل و مذاهب از چه حشمت و مقامی برخوردار بوده است.