اقسام اتحاد

مقصود از اتحاد، آن وحدت مطلقه ای نیست که در بیش از یک واحد فوق کمیت ها نمی تواند تجلی پیدا کنند، بلکه عبارت است از اتحاد در حقیقتی که افراد انسانی می توانند خود را مانند اجزائی از آن حقیقت درک کنند. می توان چنین تصور کرد که افراد انسانی در چنین موقعیتی، خود را اجزائی از یک کل متشکل می بیند که هر امری به آن کل یا به بعضی از اجزای آن برسد، همه آنان که به منزله اجزای آن کل هستند، تحت تأثیر آن امر قرار می گیرند. این حقیقت مشترک که از یک جهت شبیه به کل است، به سه قسم عمده تقسیم می شود:

قسم اول- حقیقتی است مانند یک کل که همه افراد را در بر گرفته، ولی «کل حقیقتی» نیست که هریک از انسان ها، جزئی از آن باشند، مانند جامعه که همه افراد خود را مانند اجزای حقیقی در بر می گیرد.

قسم دوم- آن همانندی است که انسان ها را با یکدیگر متحد ساخته است. در این اتحاد، همه انسان ها مانند امواج یک دریا هستند. درباره  این قسم از اتحاد، از آیه شریفه زیر استفاده می شود: «من أجل ذلک کتبنا علی إسرائیل أنه من قتل نفسا بغیرأ و فساد فی الأرض فکأنما قتل الناس جمیعا و من أ حیاها فکأنما أحیا الناس جمیعا (مائده /آیه 32)، «از این جهت است که بر بنی اسرائیل مقرر داشتیم که حقیقت این است اگر کسی یک انسان را بدون عنوان قصاص با ایجاد فساد در روی زمین بکشد، مانند این است که همه انسان ها را کشته و اگر کسی را احیاء کند، مانند این است که همه انسان ها را احیاء نموده است.» اتحاد مزبور از این آیه نیز استفاده می شود: «و هو الذی أ نشأ کم من نفس واحده» (انعام/ آیه 98)، «و آن خداوندی است که شما را از یک نفس آفریده است».
قسم سوم- اتحاد اختیاری و اکتسابی ارزشی است که انسان ها می توانند آن را با عمل اصول اخلاقی عالی انسانی – الهی و تصفیه درونشان از رذایل و آلودگی های حیوانی بدست بیاورند. در این هنگام است که می تواند لذایذ و آلام  یکدیگر را واقعا دریافت کنند و به مقام وحدت اعلای جان ها- که نیروی آن را خداوند سبحان در کارگاه وجود انسان ها آفریده است- نائل آیند. بنابراین، همه انواع همانندی های انسان به دو قسم عمده تقسیم می شوند: 1- تساوی ها 2- اتحادها.

اتحاد ها فقط در سه مورد است:

الف- اتحاد به معنای اجزای یک کل اعتباری، ولی مانند کل متشکل از اجرای حقیقی، مثل جامعه انسانی که از عده افراد مانند اجزای حقیقی تشکل یافته است.

ب- اتحادی فوق وحدت ها و کثرت های طبیعی که اکتسابی و اختیاری نیست و این اتحاد در شماره نهم آمده است.

ج- اتحاد ناشی از جاذبه کرامت اکتسابی که انسان های با ایمان را به مقام اشعه خورشید عظمت الهی بالا می برد و آنان را در آن مقام شامخ، به وحدت عالی نائل می سازد.