عبدالرحمان بن عقیل

از شهداء بنی هاشم در واقعه عاشورا سال 61 هـ.ق در کربلا است.
او از خاندان «ابیطالب» و «آل عقیل» است. در تاریخ، شهدای آل عقیل را 7 تا 9 نفر گفته و می بینیم که، سیدالشهداء در روز عاشورا، وقتی که آنها به میدان می رفتند، دعایشان نمود و قاتلان آنها را لعنت و آل عقیل را به مقاومت دعوت و به بهشت مژده داد.
پدرش: عقیل فرزند ابی طالب و عمویش علی بن ابیطالب (ع).
مادرش: کنیز بوده.
برادرش: مسلم بن عقیل (ع).
روز دهم محرم سال 61 هـ.ق (عاشورا)، عبدالرحمان در سپاه امام حسین (ع) و در کنار سایر بنی هاشم بود که ظاهرا پس از شهادت برادرزاده اش (عبدالله بن مسلم) با اجازه از مولایش به میدان جنگ رفت. ابن شهرآشوب می گوید او بعد از شهادت اصحاب امام، در حمله دسته جمعی خاندان ابوطالب در میدان جنگ بر دشمن تاخت و چنین رجز می خواند:
ابی عقیل فاعرفوا مکانی *** من هاشم و هاشم اخوانی
کهول صدق ساده الاقران *** هذا حسین شامخ البنیان
و سیدالشیب مع الشبان
ترجمه: پدرم عقیل است. جایگاه مرا بدانید، من از هاشم هستم و بنی هاشم برادرانمند، اجدادم مردانی راستگو و سرور همدوشان خود بودند، اینست حسین بلند مرتبه و سرور پیران و جوانان.
در مبارزه با سپاه عمر بن سعد لعنة الله علیه، 17 نفر از آنها را کشت، ناگهان دشمن او را محاصره کرد و به دست «عثمان بن خالد جهنی» [عمر بن خالد بن اسد جهنی] و همدستی «بشربن حوط همدانی» [بشر بن سوط همدانی] به شهادت رسید. آنها جامه هایش را از بدنش بیرون آورده و ربودند.
این بزرگوار در زیارت ناحیه مقدسه، مورد خطاب و سلام امام مهدی (ع) واقع و قاتلش مورد لعنت آن حضرت است.
السلام علی «عبدالرحمن بن عقیل» لعن الله قاتله و رامیه «عمر بن خالد بن اسد الجهنی» سلام بر عبدالرحمن فرزند عقیل، خداوند قاتل و تیرانداز به او «عمر بن خالد فرزند اسد جهنی» را لعنت کند.
نام قاتلش به گونه مختلفی در مقاتل ذکر شده است.
به نقل بیشتر مورخین، سال 66 هـ.ق، زمانی که مختار ثقفی قیام کرد و قتله کربلا را دستگیر کرد و آنها را به هلاکت رساند، دستور داد تا هر دو قاتل عبدالرحمن را آوردند. عثمان که به نقل زیارت ناحیه «عمر بن خالد جهنی» و «بشر بن حوط [شمیط]») آنها سوار بر اسب بودند و می خواستند به سمت بصره [جزیره] فرار کنند که عوامل مختار آنها را دستگیر کردند و به دستور مختار گردن آنها را زدند و جسدشان را در آتش سوزاندند.