طراوت و تازگی قرآن در همه زمان ها

وقتی که ما در قرآن منصفانه و بی غرضانه تأمل کنیم هیچ ضرورتی ندارد که بتوانیم همه مسائل آن را حل کنیم. قرآن از این حیث شبیه طبیعت است. در طبیعت بسا رازها وجود دارد که حل نشده و در شرایط فعلی نیز برای ما امکان حل آنها وجود ندارد. اما این مسائل در آینده حل خواهد شد. به علاوه در شناخت طبیعت انسان باید اندیشه خود را با طبیعت آنگونه که هست مطابق کند. نه آنکه طبیعت را آنگونه که می خواهد توجیه و تفسیر کند.
قرآن نیز همچون طبیعت کتابی است که برای یک زمان نازل نشده است، اگر غیر از این بود در گذشته همه رازهای قرآن کشف می شد و این کتاب آسمانی جاذبه و تازگی و اثر بخشی خود را از دست می داد. حال آنکه استعداد تدبر و تفکر و کشف جدید، همیشه برای قرآن هست و این نکته ای است که پیامبر (ص) و ائمه آن را توضیح داده اند.
در حدیثی از پیامبر (ص) نقل شده است که فرمودند: «مثل قرآن، مثل خورشید و ماه است و مثل آن دو همیشه در جریان است.» یعنی ثابت و یکنواخت نیست و یکجا میخکوب نمی شود و یا فرمود: «القرآن ظاهره أنیق و باطنه عمیق؛ قرآن ظاهرش زیبا و باطنش ژرفاست.»
در عیون اخبار الرضا از قول امام رضا (ع) نقل شده است که از امام صادق (ع) پرسیدند: «چه سری است که قرآن هرچه زمان بیشتر بر او می گذرد و هرچه بیشتر تلاوت می شود بر طراوت و تازگیش افزوده می گردد؟» امام فرمود: «لأن القرآن لم ینزل لزمان دون زمان و لناس دون ناس؛ برای اینکه قرآن تنها برای یک زمان و نه زمان دیگر، و برای یک مردم و نه مردم دیگر، نازل نشده، بلکه برای همه زمان ها و همه مردم نازل شده است.»
فرود آورنده، آن را طوری ساخته است که در هر زمان با وجود همه آن اختلاف هایی که در طرز فکر و در معلومات و وسعت اندیشه ها به چشم می خورد، باز هم قرآن بر زمان ها و افکار پیشی می گیرد در عین حال که در هر دوره مجهولاتی برای خوانندگان در بر دارد، اما آن قدر معانی و مفاهیم قابل درک و استثناء نیز عرضه می کند که ظرفیت زمانه را اشباع می کند.