نظرات مختلف دانشمندان درباره تناهی یا عدم تناهی ابعاد عالم

دانشمندان جهان درباره تناهی یا عدم تناهی ابعاد عالم اختلاف نظر دارند: بعضی مدعی لاتناهی ابعاد جهانند و می گویند عالم اجسام را حد و نهایتی نیست. بعضی دیگر معتقدند که ابعاد جهان محدود است و از هر طرف که برویم بالاخره به جائی خواهیم رسید که پس از آن جائی نیست. مساله دیگری نیز محل بحث است و آن اینکه آیا جهان جسمانی منحصر است به جهانی که ما در آن زندگی می کنیم و یا یک و یا چند جهان دیگر نیز وجود دارد؟
بدیهی است که فرض جهان جسمانی دیگر غیر از جهان ما، فرع بر این است که جهان جسمانی ما محدود و متناهی باشد. تنها در این صورت است که می توان فرض کرد مثلا دو جهان جسمانی و هر کدام محدود به ابعادی معین وجود داشته باشد. اما اگر فرض کنیم جهان جسمانی ما نامحدود است فرض جهانی دیگر غیرممکن است زیرا هر چه را جهانی دیگر فرض کنیم خود همین جهان و یا جزئی از این جهان خواهد بود. فرض وجودی دیگر مانند وجود ذات احدیت با توجه به اینکه ذات حق، وجود محض و انیت صرف و واقعیت مطلقه است نظیر فرض جهان جسمانی دیگر در کنار جهان جسمانی غیرمتناهی است؛ یعنی فرضی غیرممکن است.