چگونگی خدمت یک کیش به ملت

خدمتی که یک کیش یا مسلک، به یک ملت می‏ تواند بکند، بدیهی است که به صورت بر آوردن یک نیاز آنی نیست که مثلا در یک جنگ نیرو به کمک آنها بفرستد، یا در یک خشکسالی آذوقه وارد کند و یا یک کارخانه برای آنها تأسیس نماید، خیلی اساسی تر از اینها است.
به این است که تحولی مفید و ثمر بخش در اندیشه و روح آنها به وجود آورد، طرز تفکر آنها را در جهت واقع بینی نو کند، اخلاق و تربیت آنها را بهبود بخشد، سنن و نظامات کهنه و دست و پاگیر آنها را براندازد و به جای آنها سنن و نظاماتی زنده جایگزین سازد، ایمانی و ایده ای عالی به‏ آنها الهام نماید، شور و هیجان کار و کوشش و دانش طلبی و نیکوکاری و از خود گذشتگی در آنها به وجود آورد. وقتی که چنین شد بالطبع زندگی‏ اقتصادی آنها بهبود می ‏یابد، نیروی انسانیشان به کار می ‏افتد، استعدادهای‏ علمی، فلسفی، فنی، هنری، ادبی شان می‏ شکفد و بالاخره در همه شئون‏ آن چیزی که تمدن نامیده می‏ شود تکامل صورت می‏ گیرد.