نقش زبان عربی و معارف اسلامی در غنای فرهنگ ایرانی

آقای دکتر معین در کتاب "مزدیسنا و ادب پارسی" (چاپ دوم، صفحه 16) چنین می گوید: اسلام... آیینی نو، دارای محاسن و اصول و قوانین منظم آورد، و انتشار اسلام در ایران روح تازه و ایمان قوی تر دمید که دو مایه مطلوب نیز بر اثر آن به این دیار آمد: یکی زبان بسیار غنی و پر مایه و وسیع یعنی عربی بود... این زبان وقتی که به ایران آمد و به تدریج با زبان لطیف و نغز و دلکش آریایی و تمدن ایرانی ممزوج و ترکیب شد و جوش کامل خورد و بوسیله سخنوران بزرگ ایرانی قرون چهارم و پنجم و ششم و چند نفر بعد از آن سکه فصاحت کم نظیر خورد، برای ما زبانی به وجود آورد که لایق بیان همه مطالب گردید و نماینده درخشان آن سعدی و حافظ و ناصر خسرو و امثال آن هستند...
دیگری علوم و معارف و تمدن بسیار عالی پرمایه ای بود که به وسیله ترجمه های کتب یونانی و سریانی و هندی به زبان عربی در مشرق اسلامی و قلمرو خلافت شرقیه از اواسط قرن دوم تا اواخر قرن سوم بین مسلمین آشنا به زبان عربی و بالخصوص ایرانیان انتشار یافت...
از اقیانوس بیکران علوم و فنون و آداب حکمت یونانی نسبه کم کتابی که در قرن دوم موجود بود ماند که مسلمین ترجمه نکردند. بر اثر آن ترجمه های عربی از یونانی، علم و حکمت و همه فنون چنان در ممالک اسلامی و مخصوصا در ایران رواج یافت که هزاران عالم نامدار مانند ابن سینا و فارابی و ابوریحان بیرونی و محمد بن زکریای رازی و غیر هم باده هزاران تألیف مهم (البته 99 درصد به عربی)، به ظهور آمدند و تمدن بسیار درخشان اسلامی قرون 2 تا 7 اسلام که شاید پس از یونان و روم بزرگترین و عالی ترین تمدن دنیا باشد به وجود آمد...