مؤسس فرقه مزدکی

کریستن سن در کتاب ایران در زمان ساسانیان می گوید: دین مزدک همان آیین "درست دین" است که "بوندس" انتشار داد، اگر این شخص مانوی یعنی بوندس پس از شروع به دعوت جدید در روم، به ایران رهسپار شد تا عقائد خود را تبلیغ کند، می توان حدسی قریب به یقین زد که اصل او ایرانی بوده است. کلمه "بوندس" شباهتی به اعلام ایرانی ندارد، ولی می توان آن را لقب این شخص دانست. نه تنها کتب اسلامی که ماخوذ از "خوذای نامگ" هستند، بلکه الفهرست هم که منبع دیگر داشته مؤسس فرقه مزدکیه را شخصی دانسته مقدم بر مزدک، و در خوذای نامگ اسم او را زردشت قید کرده اند، و از این جا نام فرقه "زردشتگان" پیدا شده است.
بنابراین به طور تحقیق می توان گفت که "بوندس" و زردشت اسم یک شخص بوده است و زردشت نام اصلی آورنده این دین است و این شخص با پیامبر مزدیسنان همنام بوده است.
پس نتیجه این می شود که فرقه مورد بحث ما یکی از شعب مانویه بوده که قرب دو قرن قبل از مزدک در کشور روم تأسیس یافته و مؤسس آن یک نفر ایرانی زردشت نام پسر "خورگان" از مردم "پسا" بوده است.
از اشارات مندرجه در کتب عربی چنین مستفاد می شود که زردشت (فسائی) پیشوایی بوده که دعوت او فقط جنبه نظری داشته است، اما مزدک که مرد عمل بوده و به قول طبری در نزد طبقه عامه خلیفه زردشت به شمار می آمده است، رفته رفته نام مؤسس اصلی را تحت الشعاع قرار داد و در همان عهد خود، فرقه را به اسم مزدکیه مشهور نمود. از این رو در ادوار بعد مردمان پنداشته اند که بانی حقیقی فرقه نیز مزدک نام داشته.