دنیا از دیدگاه امام علی علیه السلام

امام علی (ع) می فرماید: دنیا! تو را طلاق دادم و سه طلاقه هم کردم و رجعتی در این طلاق نیست. «اعزبی عنی؛ ای دنیا! از من دور شو!»، «فوالله لااذل لک فتستذلینی و لا اسلس لک فتقودینی؛ دنیا! به خدا قسم هرگز تسلیم و رام تو نمی شوم که مرا خوار و زبون کنی» (نهج البلاغه، نامه 45). علی (ع) همیشه در مقابل دنیا یعنی در مقابل اشیاء، یک حالت عصیان و تمرد و سرکشی دارد و هیچ اجازه نمی دهد که دنیا در روح او چنگ بیندازد. «و لا اسلس لک؛ من مهارم را به دست تو نمی دهم که هر کجا که بخواهی بکشی و ببری». این همان زهد اسلامی و ترک دنیای اسلامی است، همان آزاد زیستن و خود را نسبت به نعمتهای دنیا نفروختن است.
باز علی (ع) می فرماید: «الدنیا دار ممر لا دار مقر، و الناس فیها رجلان رجل باع فیها نفسه فاوبقها و رجل ابتاع نفسه فاعتقها؛ دنیا سرای گذر است نه سرای ماندن و مردم در آن دو گروهند: یکی آن که خود را فروخت و به هلاکت افکند، و دسته دوم مردمی هستند که در دنیا خود را می خرند و آزاد می کنند» (نهج البلاغه، حکمت 133).
یک وقت علی (ع) درهم و یا دیناری را که مال خودشان بود کف دست گرفت، قدری به آن نگاه کرد و فرمود: ای پول! تو تا وقتی که در دست من هستی، مال من نیستی. درست عکس اینکه ما می گوئیم، ما می گوئیم تا وقتی پول مال من است که در جیب من است و وقتی خرج کردم از دست من رفته است. علی (ع) عکس این را فرموده است: تو تا وقتی که در دست من هستی، مال من نیستی (چرا) که تا وقتی در دست من هستی، باید مال تو باشم و نوکر تو باشم و تو را نگهداری کنم. تو آن وقت مال من هستی که تو را خرج کرده باشم والا تا وقتی که تو را نگه داشته ام تو مال من و در خدمت من نیستی، من مال تو و در خدمت تو هستم.
علی (ع) از جلوی یک قصابی می گذشت. قصاب چشمش به علی (ع) که افتاد عرض کرد: امروز گوشتهای خوبی آورده ایم، اگر می خواهید بخرید. حضرت فرمود: پول ندارم. قصاب گفت: من برای پولش صبر می کنم. فرمود: من به شکم (خود) می گویم صبر کند، چرا از تو گوشت بگیرم که تو بخواهی برای پولش صبر کنی؟ من شکمم را وادار به صبر می کنم که این مقدار مقروض و مدیون تو نباشم.