عالم برزخ و عوالم بالاتر از آن در قرآن

داستان مردم برزخی را خداوند عزوجل در قرآن مجید بیان می فرماید: «وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یُقْسِمُ الْمُجْرِمُونَ مَا لَبِثُوا غَیْرَ سَاعَةٍ کَذَ ' لِکَ کَانُوا یُؤْفَکُونَ * وَ قَالَ الَّـذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الاْ ء یمَـ'نِ لَقَدْ لَبِثْتُمْ فِی کِتَـ'بِ اللَهِ إِلَی ' یَوْمِ الْبَعْثِ فَهَـ'ذَا یَوْمُ الْبَعْثِ وَلَـ'کِنَّکُمْ کُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ؛ و روزی که ساعت قیامت بر پا شود، مجرمین سوگند یاد می کنند که غیر از یک ساعت در برزخ درنگ نکرده اند؛ همینگونه عادتشان در دنیا چنین بود که از راستی به دروغ می پرداختند، و از حق به باطل متمایل می شدند. و آن کسانی که از طرف خدا دارای مقام علم و ایمان شده اند، به آن مردم مجرم گویند: شما تا روز قیامت که امروز است درنگ کرده اید ولیکن بر این درنگ آگاه نبوده اید!» (روم/ 55-56)
و نیز می فرماید: «قَـ'لَ کَمْ لَبِثْتُمْ فِی الاْ رْضِ عَدَدَ سِنِینَ * قَالُوا لَبِثْنَا یَوْمًا أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ فَسْـَلِ الْعَآدِّینَ * قَـ'لَ إِن لَبِثْتُمْ إِلاَّ قَلِیلاً لَوْ أَنَّکُمْ کُنتُمْ تَعْلَمُـونَ؛ خداوند به کسانی که در روز بازپسین میزان اعمالشان سبک است می فرماید: چه مقدار شما در روی زمین درنگ کردید؟ می گویند: ما یک روز یا مقداری از یک روز را درنگ کردیم، حساب گران را بیاور و از آنان پرسش نما! خداوند می فرماید: شما درنگ نکرده اید مگر مقدار اندکی؛ اگر چنین باشید که بدانید» (مومنون/ 112-114)
برخی از آیات قرآن کریم بر عوالم بالاتر از برزخ و اهالی آن معنی دلالت دارد: «وَ فِی السَّمَآءِ رِزْقُکُمْ وَ مَا تُوعَدُونَ؛ و روزیِ شما و آنچه به شما وعده داده شده است در آسمان است» (ذاریات/ 22)
«قُل لَکُم مِیعَادُ یَوْمٍ لاَ تَسْتَـْأخِرُونَ عَنْهُ سَاعَةً وَ لاَ تَسْتَقْدِمُونَ؛ و بگو برای شماست وعده گاه روزی که یک ساعت نمی توانید از آن عقب بیفتید و یا از آن جلو بیفتید» (سباء/ 30)
«وَعَدَ اللَهُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَـ'تِ جَنَّـ'تٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الاْ نْهَـ'رُ؛ وعده داده است خدا به مردان و زنان با ایمان بهشت هایی را که در زیر درختان سر به هم آورده آن نهرهایی جاری است.» (توبه/ 72)
«إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّـ'لِحُ یَرْفَعُهُ؛ کلام پاک و پاکیزه (که همان نفس مجرّد انسان مؤمن است) به سوی خدا بالا می رود و عمل صالح موجب بالا رفتن آن میشود» (فاطر/ 10)
«یَرْفَعِ اللَهُ الَّذِینَ ءَامَنُوا مِنکُمْ وَ الَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَـ'تٍ؛ خداوند افرادی را که از شما ایمان آورده اند و افرادی را که به آنان علم داده شده است به درجاتی بالا میبرد» (مجادله/ 11)
«تَعْرُجُ الْمَلَائِکَةُ وَ الرُّوحُ إِلَیْهِ؛ روح و فرشتگان به سوی خدا صعود و عروج می کنند» (معارج/ 4)
و آیه شریفه: «هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِن طِینٍ ثُمَّ قَضَی'´ أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِندَهُ؛ خداوند آن کسی است که شما را از گل آفرید و سپس برای شما مدّتی مقرّر فرمود، و اجل مسمّی در نزد اوست؛ تمام این امور را در تحت اجل و مدّت، مقرّر میدارد» (انعام/ 2) و نیز بسیاری دیگر از آیات قرآن که دلالت بر زندگانی انفسی در عالم تجرّد نفس و عندالله دارد.