بیان وظایف چهار ملک مقرب پروردگار

موجوداتی داریم که از نقطه نظر قدرت و شدت حیات و علم و قدرت از همه موجودات برترند، که در لسان شرع به آنان اسماء و صفات کلیه الهیه و روح و ملائکه مقرب گویند و فلاسفه به آنها عقول مجرده و عقول مفارقه و به تعبیرات مختلف دیگر نیز گفته اند. آنها مقامشان بسیار عالی و احاطه شان بسیار گسترده است؛ مانند جبرائیل و اسرافیل و میکائیل و عزرائیل که واسطه فیض از ذات اقدس حضرت احدیت عز و جل به تمام عوالم هستند، اینها وجودشان بسیار بزرگ و علمشان و قدرتشان نیز عظیم است.
بیان وظایف چهار ملک قرب پروردگار
مثلا: میکائیل در تمام لحظات عالم دهر و زمان، تمام عوالم را از جانب پروردگار روزی میدهد. رزق، خواه روحانی و معنوی و خواه صوری و ذهنی و خواه مادی و طبیعی به دست اوست؛ البته عمل او از خدا جدا نیست، خداوند روزی می دهد از دریچه و آئینه و شبکه وجودی این ملک مقرب.
جبرائیل به عالم امکان، فهم و علم و شعور می دهد و به کائنات علم و شعور افاضه می کند.
إسرافیل وظیفه اش بسط عالم حیات و زندگی است. زندگانی و حیات کرات آسمانی، زندگی عالم ماده، زندگی عالم برزخ و قیامت ، زندگی طبع و مثال و نفس و عقل، زندگی ماهی های دریا و پرندگان هوا و وحوش بیابان و بالاخره زندگی و حیات سراسر موجودات.
و نباید تصور شود که معنای حیات همانست که در ابتدای امر، موجودی مثلا چون انسان زنده می شود و یا مثلا تخم مرغ تبدیل به جوجه می گردد و تخم ملخ و مورچه به صورت نوزاد بیرون می جهند بلکه در هر لحظه و در هر آن، حیات جدید و حیات بعد از حیات و حیات مداوم می دهد و چون دم کوره آهنگر که پیوسته به آتش دم می دهد تا خاموش نگردد، اسرافیل نیز پیوسته و مرتبا زنده می کند و به موجودات زنده نیز دم زندگی و حیات می بخشد.
عزرائیل مأمور مرگ و قبض ارواح است نسبت به تمام موجودات، آن هم نه تنها یک مرگ معمولی و عادی، بلکه در هر لحظه حیاتی را می گیرد و مرگ پدید می آورد. ما در هر لحظه موت و حیاتی داریم. این خلع و لبس ها، این زندگی ها و مرگ های مداوم برای یک فرد در هر لحظه، برای تکامل و وصول او به معاد و حشر و لقاءالله است.
«الذی خلق الموت و الحیو'ة لیبلوکم أیـکم أحسن عملا»؛ «اوست آن خداوندی که در هر لحظه موت و حیاتی می آفریند، تا شما را بیازماید که کدامیک کردارش شایسته تر است .» (ملک/2)
این لبس های پی در پی به دست اسرافیل و این خلع های پیاپی به دست عزرائیل است. این می کند، آن می پوشاند، این موت میدهد، آن زندگی .