مؤسس کوفه
از اشراف کوفه بود. نسبش به خثعم بن انمار بن اراش می رسید. اراش تیره ای از قبیله قحطان یمن بود. زهیر از مؤسسان شهر کوفه بود که ابتدا شهرک نظامی به شمار می رفت. او در جنگ قادسیه شرکت کرده بود. اینکه زهیر از کجا آمد و چگونه به امام پیوست، در تاریخ ذکر نشده است اما به هر حال مسلم است روز عاشورا در سپاه امام حسین (ع) حاضر بود. او در صبح عاشورا، در اولین حمله و همه جانبه ی لشگر عمر سعد از امام اجازه خواست و به میدان رفت و به شهادت رسید. نام او در تمام کتب تاریخی، بدون استثنا جزو شهدای اصحاب کربلا آمده است.
توضیح: نام او در برخی منابع تاریخی به شکل زهیر بن بشیر آمده است. بعضی از مورخان متأخر احتمال داده اند او همان زهیر بن سلیم ازدی باشد، ولی هیچ دلیلی برای گفته ی خود ندارند زیرا اکثر کتاب های تاریخی و کتب رجالی و مقاتل، آنها را دو نفر دانسته اند.