نمونه ای از ترجمه های آثار اخلاق اسلامی به زبانهای خارجی

منابع اخلاق اسلامی کتاب و سنت است و اخبار. این همه به صورتی بنیادی، سازنده اخلاق اسلامی اند. کتابهای حکمت و پند و آداب و امثال اسلامی نیز جزو منابع و مظاهر این اخلاقند. رفتار بزرگان اسلام نیز تبلور همین اخلاق است. البته مایه تأسف است که در میان جوامع اسلامی، در همه رسته ها و طبقات، نمونه های عملی اخلاق اسلامی، به صورت کامل به چشم نمی خورد، لیکن این چگونگی ربطی با نفوذ اخلاق اسلامی در دیگر اقوام ندارد زیرا رابطه دیگران با این تعالیم اخلاقی از طریق منابع و کتابهای اسلامی است. ترجمه های فراوان و احادیث نبوی و سخنان امام علی بن ابیطالب و دیگر آثار اسلامی درباره تعالیم اخلاقی، باعث نفوذ این اخلاق گشته است. در میان ترجمه هایی که از آثار اخلاقی اسلامی به زبانهای خارجی در فرهنگ غربی نشر یافته است به نمونه های بسیاری برمی خوریم، از جمله:

حکم النبی محمد از: ادیب و فیلسوف اخلاقی و مصلح اجتماعی معروف روسی لی یف نیکولایونچ تولستوی (1828-1910) 

این کتاب را نویسنده «جنگ و صلح» و آثار بسیار دیگر و «یکی از بزرگترین نویسندگان جهان» پس از مطالعات خویش درباره اسلام و سخنان و تعالیم پیامبر تألیف کرده است. ترجمه عربی این مجموعه، به وسیله استاد سلیم قبعین نیز انتشار یافته  است. (چاپ دوم، مصر: 1924)

اقوال النبی محمد از: هامر پورگشتال، (وین، 1853)

اقوال علی از: کشیش ادوارد پوکاک، ترجمه به انگلیسی (آکسفورد: 16661)

پوکاک، به سال 1630 به حلب آمد و پس از آنکه نزد استادی آلمانی عربی خوانده بود، پنج سال در حلب نیز عربی خواند، و مقداری نسخه های نفیس از کتابهای عربی به دست آورد. به سال 1636 به آکسفرد بازگشت. در آنجا از سوی اسقف لود، کرسی تدریس عربی به وی واگذار شد. او به تدریس آغاز کرد. نخستین بخش از سخنرانیها و درسهای خویش را به سخنان امام علی اختصاص داد، و مجموعه ای از این سخنان را به انگلیسی ترجمه کرد.

غرر الحکم و درر الکلم، کلمات قصار امام علی، تألیف عبدالواحد آمدی، با ترجمه گزیده آن به  لاتینی، از: کویپرس، (لیدن: 1774)

امثال علی بن ابیطالب از: جی. کولیوس، ( لیدن: 1629)

المحاسن والاضداد از: جاحظ، به شنر فان فلوتن، با مقدمه فرانسوی، (لیدن: 1894- 1932)

الادب الکبیر از: ابن مقفع، ترجمه به هلندی، فان فلوتن (1902)، ترجمه به فرانسه (بروکسل: 1906، ترجمه به آلمانی(1917)

امثال و حکم غزالی، به لاتینی، همراه متن، از: دومبی: (وین1805)

ایها الولد! از: غزالی، ترجمه به آلمانی، پورگشتال، ( وین، 1838-39)

الاخلاق والسلوک، از: ابن حزم اندلسی، ترجمه به اسپانیایی، از آسین پالاسیوس (مادرید: 1916)

اخلاق محسنی از: ملا حسین واعظ کاشفی، ترجمه به انگلیسی، قرن نوزدهم

و همینگونه ترجمه «گلستان سعدی»، «الفرج بعد الشدة»، قاضی ابوعلی محسن تنوخی، «انوار سهیلی» واعظ کاشفی و...