کعبه، ضامن بقای جامعه بشری

در آیه 97 سوره مبارکه مائده، خداوند می فرماید: «جعل الله الکعبه البیت الحرام قیاما للناس والشهر الحرام والهدی والقلائد ذلک لتعلموا ان الله یعلم ما فی السموات و ما فی الارض و ان الله بکل شیء علیم»، «خدا، کعبه را که خانه ی محترم است برپا دارنده ی مردم قرار داده و (همچنین) ماه محترم ( ذیحجه) و نیز قربانی و علامت قربانی که به آن زده شده است ( همه ی این را وسیله ی برپا بودن مردم قرار داده) تا بدانید، خدا به آنچه در آسمان ها و زمین است، آگاه می باشد و به هر چیزی داناست».

کعبه، در آیه ی مبارکه، به البیت الحرام ( خانه ی محترم) توصیف شده و با این صفت، بعنوان قیاما للناس (وسیله ی بر پا بودن مردم) معرفی گردیده، و همچنین ماهی که زمان اجتماع عمومی مسلمین در مکه است (ماه ذیحجه) به الشهر الحرام (ماه محرم) متصف شده، و هدی و قلائد یعنی قربانی و تقلید آن که آویختن چیزی به گردن حیوان است از گاو و گوسفند و شتر، تا نشانه ی انتخاب آن حیوان برای قربانی باشد، علامت احترام و تجلیل از آن خانه به حساب آمده و همه ی اینها، در آیه ی مبارکه، وسیله ی بقا و صیانت انسان ها از تباهی و فساد، نشان داده شده است.

از تمام این اوصاف و عناوین، از موضوعات فوق، این مطلب مستفاد می شود که علت و سبب و ملاک قیام بودن آن خانه و تکیه گاه بودنش برای حیات و بقای مردم، همانا  حرمت و جلالت و قداستی  است که در نظر عموم مردم دارد. یعنی هر چه محبوب عمومی شد، وسیله ی اتحاد اجتماعی خواهد بود، و اتحاد اجتماعی نیز خلاق سعادت دو جهانی خواهد شد.

آری! کعبه خانه ای است که مورد تقدیس و احترام همگانی است، مرکزی است که قبله است و تمام مسلمانان از تمام نقاط جهان، به هنگام نماز و عرض بندگی به پیشگاه خدا، رو به سوی آن می ایستند، و ذبایح خود را از گاو و گوسفند و شتر، وقتی پاک و حلال می دانند که رو به سمت کعبه، سر بریده شوند، مردگان خود را به سمت کعبه، در میان قبر می خوابانند، حالات شریفه و اعمال صالحه ی خود را – از هر قبیل که باشد- وقتی در درجه ی کمال فضیلت می شناسند که در حال مواجهه با سمت کعبه انجام شود، و آنچنان قداست و حرمت برای کعبه قائلند که در دورترین نقاط عالم و در مخفی ترین مکان ها که باشند، مراقبند به هنگام قضای حاجت، رو به سمت کعبه یا پشت به سمت کعبه نباشند و استقبال و استدبار کعبه را در آن حال، حرام می دانند ( شیعه، در این مسأله متفقند)، کار تجلیل و تقدیس و احترام از آن خانه را، تا حد قربانی دادن و فداکاری نمودن و از نفایس اموال خود گذشتن، می رسانند. حال، یک چنین نقطه ای که بیت الحرام است و خانه ی محترم به احترام عمومی است، وقتی هدف مشترک واقع شد و محور فعالیت همگانی قرار گرفت، بدون تردید، عامل ابقای امت و جامع شمل جمعیت خواهد بود و مرجع و پناهگاه ستمدیدگان و خانه ی امن ترسیدگان خواهد گردید. بدیهی است، این همه آثار حیاتی، معلول همان حرمت و قداستی است که خدا، در آن خانه جعل فرموده و آن را به طور خارق العاده و اعجازآمیز، محبوب و محترم ساخته و دل ها را به سوی آن متمایل گردانیده است. «ذلک لتعلموا ان الله ییعلم ما فی السموات و ما فی الارض». این حرمت و محبوبیت و این تجلیل و تقدیس همگانی که سرچشمه ی حیات سراسر سعادت جامعه ی انسان است، دلیل بسیار روشنی است بر وجود مدبری علیم و حکیم که عالم به جمیع مصالح و احتیاجات انسان در زندگی فردی و اجتماعی است. او می داند جامعه ی بشر، احتیاج به مرکز و مرجع واحدی دارد که مورد احترام همگی باشد و محبوب جهانی. خانه ی امید بشر باشد و مأمن انسان، تا همه در آنجا مجتمع گردند، دل به دل و دست در دست هم داده و با نیروی شگرف اتحاد، گره از جمیع مشکلات بگشایند و راه زندگی را با سعادت و سلامت بپیمایند، و لذا کعبه را چنین محلی عجیب قرار داده و در آن، جعل حرمت و محبوبیت فرموده است. همین امر، کافی است که ما را به علم و تدبیر حکیمانه اش، متوجه سازد و بفهماند علم خدا، محیط به تمام ذرات کائنات است و همه چیز روی حساب دقیق، برای هدف و غایت مخصوصی بوجود آمده و براساس حکمت و مصلحتی در جریان است «و ان الله بکل شیء علیم».