لزوم مداومت در تسبیح خداوند

خداوند متعال در آیه 74 سوره مبارکه واقعه می فرماید: «فسبح باسم ربک العظیم»، «پس تسبیح کن به نام پروردگار بزرگت.» در تفسیر مجمع البیان می فرماید: «پس از نزول این آیه شریفه، رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم دستور فرمود در رکوع بگویند سبحان ربی العظیم و بحمده و در سجود به جای العظیم، الاعلی ذکر نمایند.» درباره تسبیح، امر اکید شده و در روایات تأکید بسیار شده که بر آن مداومت شود. برای تبرک نمونه هایی از روایات را ذکر می نمایم:

1- پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می فرماید: «اول زمستان منادی ندا می کند: ای مردم! روزها کوتاه شده، برای روزه خوب وقتی است. شبها بلند شده، برای بیداری شب و نماز، خوب وقتی است. بعد فرمود: «اگر نتوانید روزه روزها و بیداری شبها را به عبادت بپردازید، پس بسیار سبحان الله والحمدالله و لااله الا الله الله اکبر بگویید.»
2-  حضرت صادق علیه السلام می فرماید: «اگر از انفاق بخل می کنید و در  شب زنده داری مسامحه می نمایید، پس در گفتن سبحان الله و الحمدالله و لااله الا الله الله اکبر بخل نکنید.»

3- رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به مزرعه شخصی گذشت که سرگرم درختکاری بود. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «آیا نشانت بدهم درختی را که از این درخت تو دوامش بیشتر است و میوه اش از بین رفتنی نیست؟ (به خلاف این درخت که میوه اش موعد مخصوص و موقتی است). عرض کرد: بفرمایید. فرمود: هرگاه بگویی: سبحان الله و الحمدالله و لا اله الا الله الله اکبر برایت ده درخت در بهشت غرس می کنند  که همیشه ثمر دارد.»

4- امیرالمومنین علیه السلام فرمود: «کسی که سبحان الله بگوید، همه ملائکه بر او صلوات می فرستند.»

تسبیح حضرت زهرا علیهما السلام هدیه ای از پیغمبر برای امت

تسبیح بامداد و پسین بلکه در هر حال مورد مدح است مخصوصا مروی است: «کسی که هنگام خوابیدن تسبیحات حضرت زهرا علیهما السلام را بخواند، جزء ذاکرین الله کثیرا حساب می شود که مورد امر پروردگار است (می فرماید: ) یاد کنید خدا را  یاد کردن زیاد.» (سوره احزاب/ آیه 41). کسی که تسبیح مزبور را هنگام خواب بخواند، اهل این آیه شمرده می شود. امام می فرماید: «پس از هر نماز، تسبیح حضرت زهرا علیهما السلام را بخوانید بهتر است از هزار نماز بدون آن تسبیح.» و راستی تسبیح حضرت زهرا علیهما السلام هدیه ای است از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم به امتش تا از برکت حضرت زهرا علیهما السلام دیگران هم بهره مند  گردند.

آثار  و برکات تسبیحات اربعه در تعقیب نماز

مروی است از امیرالمومنین علیه السلام: «کسی که هر روز سی مرتبه تسبیحات اربعه را بخواند: (سبحان الله و الحمدالله ولا اله الا الله الله اکبر ) خدای تعالی او را از هفتاد بلا دور می کند که سهل ترین آنها فقر است.» از رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده: «کسی که سی مرتبه بعد از نماز تسبیحات را بخواند، خدا او را از سوختن و خراب شد ساختمان بر او و غرق شدن نگه می دارد و عاقبت به شر  نمی شود و از بد مردن نجات می یابد.»

در بحارالانوار از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم مروی است که: «پنج چیز است که در کفه حسنات خیلی سنگین است سبحان الله - الحمدالله - لااله الا الله – الله اکبر و پنجمین، صبر بر مرگ اولاد صالح است.»

بنابر خبری که در بحارالانوار است: «در زمان خلافت عمر، یک نفر به مسجد پیغمبر صلی الله علیه و آله وسلم آمد و به خلیفه گفت: تو که جای رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم هستی به من بفهمان معنای سبحان الله را که در نماز امر شده ایم مکرر آن را بخوانیم. عمر طبق معمول در این قبیل موارد اشاره به خانه امیرالمومنین علیه السلام کرد و گفت: در اینجا مردی است که هرچه از او بپرسی به تو پاسخ می دهد. آن شخص خدمت حضرت آمد و عرض کرد: عمر پاسخ سوال مرا به شما واگذار کرده است. حضرت هم در دو جمله حق مطلب را ادا فرمود: «تعظیم الله جل جلاله و تنزیهه عما قال فیه کل مشرک»، سبحان الله بزرگ داشتن رب العالمین است.سلطان ظاهری را  چگونه احترام می کنید؟ خاک بر سر بنده ای که برای رب العالمین کمتر از سلطان تعظیم کند و منزه نداند پروردگارش را از آنچه لایق کبریایی او نیست از آنچه اهل شرک گفته اند.» 

سبحان الله به معنای پاک دانستن است خدا را از اینکه خلاف حکمتی از او سر زند. پاک بداند از اینکه لغوی در کارش باشد؛ خواه از حکمت کارش سر در بیاوری یا نه. پاک است از اینکه ظلمی  از او سر زند، هر کدام کند عین صلاح است. پس کسی که به زبان سبحان الله می گوید ولی وقتی فرزندش می میرد، اعتراض به قضا و قدر الهی دارد، این شخص سبحان الله حقیقی نگفته است. او هنوز خدا را پاک ندانسته از این که کار بیهوده ای کند. لازمه اعتقاد به تسبیح، رضا و تسلیم است.

شیخ شوشتری رحمة الله در مواعظش می فرماید: «ای مومن! در عمرت یک لااله الا الله درست گفته ای یا نه؟ آن وقت شرح می دهد به قسمی که واضح می کند کمتر کسی یک لااله الا الله حقیقی گفته است. نوعا مردمان پول پرست، مقام پرست و شهوت پرست هستند. کمتر کسی است که راستی معبودش خدای واحد احد باشد.» بنده هم عرض می کنم «سبحان الله» هم همینطور. اگر «سبحان الله» حقیقی است پس توکل تو کو؟ «سبحان الله» یعنی خدا پاک است از اینکه هرگونه عجزی به او راه یابد. اگر راست می گویی پس چرا توکلت به پول دفترچه ات در بانک است؟ تکیه ات به قوه و کمال و دارائیت است یا به خدایت؟ دلخوشی ات به چیست؟ اگر امتحان پیش آید معلوم می شود که یک عمر دروغ و مجاز بوده است. بنابراین، لازمه «سبحان الله» پرهیز از جمیع انواع شرک است. بیم و امیدش تنها به خدا و تکیه اش منحصرا پروردگارش باشد. آری! اگر از روی صدق و اخلاص یک مرتبه «سبحان الله» بگوید، درختهای بهشتی برایش غرس می شود و بر او همه ملائکه درود می فرستد.