آثار مثبت شک

شک مقدمه یقین است و پرسش مقدمه وصول و اضطراب مقدمه آرامش. شک معبر خوبی است؛ هر چند منزل و توقفگاه نامناسبی است. دین اسلام که این همه به تفکر و ایقان دعوت می کند، به طور ضمنی می فهماند که حالت اولیه بشر جهل و شک و تردید است و با تفکر و اندیشه صحیح باید به سر منزل ایقان و اطمینان برسد.
یکی از فلاسفه و حکما می گوید: ''فایده گفتار ما همین مقدار کافی است که تو را به شک و تردید می اندازد تا در جستجوی تحقیق و یقین برآئی.''
شک نا آرامی است، اما هر آرامشی بر این نا آرامی ترجیح ندارد. تا شک نباشد آدمی به مرحله یقین نمی رسد. حیوان شک نمی کند لذا به مرحله یقین هم نمی رسد. آرامش اهل یقین از نوع آرامش بالای شک است. اهل یقین از منزل شک و تردید گذشته و به مقصد ایمان و یقین رسیده اند.
بنابراین صرف این که عصر ما عصر شک است، نباید دلیلی بر انحطاط و انحراف زمان ما تلقی شود. مسلما این نوع شک از نوع آرامش های ساده لوحانه پائین تر نیست. شک یک فرد باید او را به سوی تحقیق راهنمایی نماید. لذا مایه تأسف است که شک یک فرد او را به سوی تحقیق نراند؛ و یا شکوک اجتماعی، افرادی را برنینگیزد که پاسخگوی نیازهای اجتماع در این زمینه باشند.