پیروزی نهایی مؤمنان در نگاه قرآن کریم

در آیاتی چند از قرآن کریم سرانجام و سرنوشت تاریخ و ضمنا مسیر و بستر تکامل تاریخ به صورت پیروزی ایمان بر بی ایمانی، پیروزی تقوا بر بی بندوباری، پیروزی صلاح بر فساد و پیروزی عمل صالح و خداپسند بر عمل ناشایست بیان شده است.
در سوره نور آیه 55 چنین می خوانیم: «وعد الله الذین آمنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم أمنا یعبدوننی لا یشرکون بی شیئا؛ خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته کرده اند، وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می گرداند، چنانکه کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید و بی گمان دینی را که برای آنان پسندیده است، برای آنها استوار میدارد و خوفشان را به ایمنی بدل سازد، آنان مرا بندگی می کنند و چیزی را با من شریک نمی سازند».
در این آیه کسانی که به آنها وعده و نوید پیروزی نهایی و خلافت و وراثت زمین داده شده مؤمنان شایسته کارند. در این آیه برخلاف آیه استضعاف که بر استضعاف شدگی و محرومیت و مظلومیت تکیه شده است، بر خصلت ایدئولوژیکی و اخلاقی و رفتاری تکیه شده است و در حقیقت، پیروزی و سلطه نهایی نوعی عقیده و نوعی ایمان و نوعی رفتار را اعلام می دارد. به عبارت دیگر، در این آیه پیروزی انسان به ایمان رسیده و حقیقت دریافته و راست کردار اعلام شده است و آنچه در این پیروزی نوید داده شده است:
1- یکی استخلاف است، یعنی تصاحب قدرت و کوتاه کردن دست قدرتهای پیشین.
2- دیگری استقرار دین یعنی تحقق یافتن همه ارزشهای اخلاقی و اجتماعی اسلام از عدل، عفاف، تقوا، شجاعت، ایثار، محبت، عبادت، اخلاص، تزکیه نفس، و غیره.
3- سوم نفی هرگونه شرک در عبادت یا طاعت.
در سوره اعراف آیه 128 نیز چنین آمده است: «قال موسی لقومه استعینوا بالله و اصبروا ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبة للمتقین؛ حضرت موسی (ع) به مردم خود گفت: از خداوند استعانت بجویید و شکیبا باشید، همانا زمین ملک خداست، به هر کس از بندگان خود بخواهد وراثت آن را واگذار می کند و (اما) عاقبت و پایان از آن متقیان است». یعنی سنت الهی این است که در نهایت امر، متقیان وارث زمین خواهند بود.
در سوره انبیاء آیه 105 می فرماید: «و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر أن الارض یرثها عبادی الصالحون؛ در زبور، پس از آنکه یک بار دیگر (در کتابی دیگر) یادآوری کرده بودیم نوشتیم که وراثت زمین به بندگان شایسته کار من خواهد رسید».