حکمت مجازات در این دنیا

حکمت مجازات در این دنیا یکی از دو چیز است:
1- یا تشفی است، عقده خالی شدن است، که خود عقده خالی شدن هم یکی از این جنبه است که ناراحتی فرد سلب می شود، و دیگر از این جنبه که اگر عقده در کسی که ظلم بر او وارد شده باقی بماند، بعد به اجتماع صدمه می زند، یعنی اگر عقده اش در مورد جانی خالی نشود، در مورد غیرجانی خالی می شود. این مضمون عجیب، در دعای پیامبر اکرم (ص) هست. این دعا در ماه شعبان وارد است؛ ولی خواندن آن برای همیشه خوب است: «اللهم اقسم لنا من خشیتک ما یحول بیننا و بین معصیتک و من طاعتک ما تبلغنا به رضوانک و من الیقین ما یهون علینا به مصیبات الدنیا، اللهم امتعنا باسماعنا و ابصارنا و قوتنا ما احییتنا و اجعلها الوارث منا و اجعل ثارنا علی من ظلمنا؛ بار خدایا از ترست بهره ای به ما بده که مانع معصیت شود و از فرمانبرداری ات بهره ای نصیبمان کن که ما را به مقام خشنودی از تو برساند. و از یقین بهره ای به ما ببخش که با آن مصائب دنیا برایمان آسان شود. بار خدایا تا زنده ایم ما را از گوش و چشم ها و توانمان بهره مند کن و آنها را وارثان ما قرار بده و انتقام ما را بر ستمگران به ما به کار بگیر و خون ما را بر گردن کسی قرار بده که به ما ظلم کرده است».
فرض بر این شده که این انتقام ها از دل آدم بیرون می آید. حالا که بناست انسان وقتی که از ظالم ظلم دیده، انتقام بکشد معمول مردم این طورند، نگویید عده ای اینها را در روح خودشان حل می کنند، آدم ظلم می بیند، عقده پیدا می شود این عقده را اگر روی ظالم خالی نکند، جای دیگر خالی می کند. «و اجعل ثارنا علی من ظلمنا» یعنی «لا علی غیر من ظلمنا». کأنه فرض شده این ثار بالاخره بیرون می آید، حالا که بناست بیرون بیاید، پس چرا خود ظالم را نگیرد و غیر ظالم را بگیرد؟ یک فلسفه کیفرهای دنیوی، عقده خالی شدن هاست. آن دنیا دیگر صحبت این حرفها نیست، بعد از میلیاردها سال، روز وانفساست، هر کسی به فکر یک ذره سعادت برای خودش است. چه کسی به فکر این می افتد که حالا آن کسی که به من در دنیا ظلم کرده است، عقده ام روی او خالی شود؟ این حرفها در آن جا نیست.
2- دومین حکمت مجازات در این دنیا مصلحت زندگی اجتماعی است: «و لکم فی القصاص حیوة یا اولی الالباب؛ در قصاص برای شما زندگی است ای خردمندان» (بقره/ 179). مجرم اینجا باید مجازات شود تا دیگری طمع جرم نکند. در قیامت این حرفها مطرح نیست، مگر اینکه کسی العیاذ بالله بگوید آن تهدیدها را کرده اند که در این دنیا اثر ببخشد ولی آن دنیا واقعیت ندارد، که (در این صورت) انسان باید وعده خدا را العیاذ بالله باطل فرض کند، که چنین چیزی نیست.