ثبت و گرفتن کامل اعمال انسان

خداوند متعال در قرآن کریم درباره اینکه در روز قیامت اعمال انسانی به طور کامل به آنها عرضه می دارند، می فرماید: «وَ لِکُلٍّ دَرَجَـ'تٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ لِیُوَفِّیَهُمْ أَعْمَـ'لَهُمْ وَ هُمْ لاَیُظْلَمُونَ. (احقاف/ 19)
«از برای هر یک از افراد بشر در اثر اعمالی که انجام داده اند و از نفس کرداری که کرده اند مراتب و درجاتی است؛ همه در درجه واحد نیستند و خداوند اعمال انسان را به انسان «تَوفیه» می کند.» تَوْفیَه از مادّة وَفَی است. "تَوَفَّی یَتَوَفَّی تَوَفِّی" یعنی به طور کامل و تامّ و تمام گرفتن. «اللَهُ یَتَوَفَّی الاْنفُسَ» (زمر/ 42) یعنی خدا نفْس ها را تامّ و تمام می گیرد و چیزی باقی نمی گذارد. مثلاً ما به زید می گوییم: آن پنج هزار تومانی را که از عَمرو طلب داریم، تو برو بگیر! او می رود و می خواهد بگیرد، ولی عمرو می گوید: فردا بگیر! زید می گوید: نمی شود! عصر بیا بگیر! می گوید: نمی شود! یک ساعت دیگر بگیر! می گوید: نمی شود؛ الآن باید بدهی! عمرو می گوید: حالا که باید بدهم هزار تومان می دهم! می گوید: نمی شود! دو هزار تومان! نمی شود! سه هزار الی چهار هزار تومان! نمی شود! چهار هزار و نهصد و پنجاه تومان! نمی شود! نهصد و نود و نه تومان! نمی شود! یک شاهی از آن کمتر نمی شود. زید پنج هزار تومان را نقداً می گیرد و می آورد؛ این را می گویند تَوَفِّی.
تَوْفیه "وَفَّی یُوَفِّی تَوْفیَةً" یعنی به طور کامل و تامّ و تمام به آنها برساند و به خوردشان بدهد و اشباعشان نماید. «لِیُوَفِّیَهُمْ أَعْمَـ'لَهُمْ» یعنی افرادی را که در قیامت حاضر می کنند، اینطور اعمالشان را به آنها توفیه می کنند، صد در صد اعمال را به آنها می خورانند. «وَ هُمْ لاَ یُظْلَمُونَ»؛ «و ایشان ابداً مورد ظلم و ستم واقع نمی شوند.» چرا؟ چون اعمال مال انسان است، از اراده و اختیار او تراوش کرده، و اینک عین همان اعمال را به صورت ملکوتی که مناسب با آن عالم است به انسان می دهند. در اینصورت ظلم چه معنی دارد! مگر نخوانده اید: «وَ لاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَی'؛ هیچ حاملی بار دیگری را حمل نخواهد نمود» (فاطر/ 18) هر کس بار خودش را بر می دارد، نه بار دیگری را. پس در قیامت که اعمال خود انسان را که اثر اوست و تراوش از اوست به او می دهند و توفیه می کنند، این ظلم نیست زیرا بار دیگری را که به دوش او نگذارده اند و طایر دیگری را به گردن او نبسته اند؛ بار خود انسان بوده، در دنیا به اختیار خود انجام داده است.
«فَکَیْفَ إِذَا جَمَعْنَـ'هُمْ لِیَوْمٍ لاَ رَیْبَ فِیهِ وَ وُفِّیَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ وَ هُمْ لاَ یُظْلَمُونَ؛ پس چگونه است زمانی که ایشان را گرد آوریم برای روزی که در آن شکّی نیست»، «یَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النَّاسُ» (هود/ 103) و به هر نفسی آنچه را که انجام داده است می رسانیم و می دهیم و به نحو تامّ و تمام به خوردش می دهیم و اشباعش می کنیم؛ و ایشان مورد ستم واقع نمی شوند» (آل عمران/ 25)