شمس الدین الجوزی

شمس الدین ابوالمظفر یوسف بن حسام الدین فرعلی مورخ، واعظ در سال 582 هجری قمری در "جوز" که محله ای در بغداد است، متولد شد. جد او ابوالفرج ابن الجوزی و مادرش دختر وزیر "عون الدین هبیره" بود. شمس الدین تحت توجه جدش "ابوالفرج" پرورش یافت و از این جهت، شمس الدین را به جد مادری اش نسبت میدهند. او ادب را نزد "ابوالبقا" و فقه را نزد "حصیری" و صحاح جوهری را در خدمت "تاج الدین کندی" یاد گرفت. شمس الدین، واعظ مشهور حنفی مذهب بود که در میان مردمان قدر و منزلت زیادی داشت. نزد پادشاهان و بزرگان سخن می گفت. شمس الدین در سال 600 قمری از بغداد به شام رفت و این اولین سفر او بود. در آنجا از "حجت" خطیب شهر حدیث شنید، بعد به اربل رفت و سپس در موصل عراق با جماعتی از علما و محدثان ملاقات کرد.
او در شهر حران با ابن تیمیه و ابن طباخ و عبدالقادر وهاوی و چند نفر دیگر حدیث شنید، سپس در حلب با افتخارالدین و عبدالرحمن بن استاد، دیدار کرد. سفر بعدی او به دمشق بود که آنجا جلسات زیادی داشت. در شام هم با تاج الدین کندی، قاضی جمال الدین حرستانی، شمس الدین بن شیرازی، شرف الدین بن موصلی و ابن عساکر ملاقات هایی داشت.

تألیفات شمس الدین:
1- مهمترین اثر او کتابی در تفسیر و کتابی در تاریخ بنام «مرآة الزمان فی تاریخ الاعیان» دارد. ابن خلکان مورخ مشهور اهل تسنن میگوید: من این کتاب را به خط خود او، در چهل جلد دیدم. این کتاب حدود 40 جلد شامل نکته های بسیاری از احادیث نبوی، اخبار نیکان و اشعار نغز و رخ دادهای روزگار تا سال فوت خود او یعنی 654 هـ ق است.
2- کتاب تذکره خواص الامة به ذکر خصائص ائمه که در ایران به چاپ رسید. این کتاب در مناقب علی بن ابیطالب و ائمه اثنی عشر است. گویا به سبب تألیفات این کتاب، او را شیعه میدانند.
3- الانتصار و الترجیح للمذهب الصحیح در مناقب ابوحنیفه
4- کنزالملوک فی کیفیة السلوک

اساتید شمس الدین:
1- ابن عساکر
2- شرف الدین اسماعیل موصلی فقیه