قطران عضدی

حکیم شرف الزمان ابومنصور قطران عضدی تبریزی (متخلص به قطران) شاعر بزرگ پارسی، پدرش منصور قطران عضدی تبریزی است. قطران در تبریز یکی از شهرهای آذربایجان شرقی به دنیا آمد. او جزو اولین کسانی است که در آذربایجان به پارسی دری شعر گفت. شاعری مدیحه سراست که در وصف امراء و وزرای آن روزگار، شعرها سرود و مدح سلاطین و بزرگانی در آذربایجان مانند ابوالحسن لشگری، ابودلف شیبانی، امیر ابومنصور، هودان و پسران او، امیر ابونصیر، فضلان بن ابی السوار را گفت. قطران معاصر با "ناصر خسرو قبادیانی" است که ناصر خسرو در سفری که به تبریز در سال 438 ق رفت، او را ملاقات کرد. او نیز در مقابل ناصرخسرو "دیوان منجیک" و "دیوان دقیقی" را خواند و مشکلات لغات پارسی دری را از ناصر خسرو  خواست و شرح آنها را نوشت. وی در قصیده سرایی مهارت کامل داشت و صنایع لفظی مانند تجنیس، ترجیع و ذوقافیتین را اکثرا در شعرهایش بکار می برد. در وصف فصل ها و نیز در وصف زلزله سال 434 ق تبریز، قصاید متینی دارد. دیوان او در سال 1333 شمسی، در تبریز چاپ شده است. اثر دیگری هم با نام «قوسنامه» بنام او نقل شده، اگر چه گفته می شود آن اثری از شاعر دیگری است بنام "قطران" که از مردم "ترمذ" بوده است.