قرآن و اثبات عصمت پیامبران از راه مخلص بودن آنان

یکی از آیاتی که دلالت بر عصمت پیامبران دارد، آیه‌ی تطهیر است: «إنما یرید الله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت و یطهرکم تطهیرا؛ خدا فقط میخواهد آلودگی را از شما خاندان پیامبر بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.» (احزاب/ 33)
با توجه به اینکه اراده الهى تخلف ناپذیر است، و جمله "إنما یرید الله لیذهب عنکم الرجس" دلیل بر اراده حتمى او مى ‏باشد، مخصوصا با توجه به کلمه "انما" که براى حصر و تاکید است روشن مى‏ شود که اراده قطعى خداوند بر این قرار گرفته که اهل بیت از هر گونه رجس و پلیدى و گناه پاک باشند، و این همان مقام عصمت است.
در حقیقت مفهوم آیه همان چیزى است که در "زیارت جامعه" نیز آمده است «عصمکم الله من الذلل و آمنکم من الفتن، و طهرکم من الدنس، و اذهب عنکم الرجس، و طهرکم تطهیرا؛ خداوند شما را از لغزشها حفظ کرد و از فتنه انحرافات در امان داشت، و از آلودگیها پاک ساخت و پلیدى را از شما دور کرد، و کاملا تطهیر نمود.»
پاک کردن خاندان نبوت از "مطلق رجس" و پلیدی (اعم از شرک و گناه و حسد و بخل و کفر و ...) تضمین کننده‌ی عصمت آنان است. از سویی خداوند دوست ندارد که گوهر تابناک ذوات مقدس این خاندان، به پلیدی گراید و این آینه‌ی بلندنمای صفات الهی، گردآلود و غبار اندود شود. از طرف دیگر، خاندان معصوم و پاک پیامبر، خود به عواقب کدر و تیره‌ گناه و لغزش و خطا آگاهند و ذاتا به آن‌ها نزدیک نمی شوند و به آنها دامن نمی آلایند.
گفتنی است که بسیاری از دانشمندان و مفسران اهل سنت، بر طبق روایات فراوانی که از رسول گرام (ص) رسیده است، منظور از "اهل البیت" را در آیه‌ مزبور، حضرت پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی و فاطمه و حسن و حسین (ع) دانسته‌اند. مفسران شیعه نیز طبق روایات متعددی با این گروه از دانشمندان اهل سنت همراهند.
بنابراین، نامبردگان، دارای ملکه‌ عصمتند و دامنشان از هر آلودگی پاک است. دیگر پیامبران نیز اینگونه بوده اند و نسبت های ناروایی که در برخی از کتاب‌های تحریف شده به آنان داده شده است، به کلی بی اساس و از ساخته و پرداخته‌های تبهکاران است؛ زیرا خداوند سبحان در قرآن مجید آنان را به اخلاص و پاکی ستوده است و نیز به نبی مکرم اسلام فرمان داده است تا از هدایت آنان (نه از خود آن‌ها) پیروی کند: «فبهداهم اقتده؛ خدا هدايتشان كرده است.» (انعام/ 90) زیرا از ساحت مقدس خداوند به دور است که به پیامبر فرمان دهد تا از غیر معصوم و گنهکاران و خطاکاران پیروی کند.
نتیجه این که همه‌ پیامبران، به ویژه رسول خدا (ص) آنچه را که به هدایت جامعه‌ بشری مربوط است، به شکل تمام و کمال از خداوند دریافت، و دقیقا به مردم ابلاغ کرده اند، و چون به مرز عقل کامل رسیده اند، در گرداب وهم و خیال داخل نشده، دچار سهو و نسیان و خطا نمیشوند. آنان به مقام والای اخلاص ناب رسیده‌اند و از تیر‌رس وسوسه‌های شیطان فرسنگها فاصله دارند: «إنک لمن المرسلین* علی صراط مستقیم؛ كه قطعا تو از [جمله] پيامبرانى بر راهى راست.» (یس/ 3- 4)
اینکه پیامبر (ص) را به ره سپردن بر "صراط مستقیم" توصیف کرده، یعنى محتواى دعوت او خود بیان مى‏ کند که مسیر او مسیر مستقیمى است، به علاوه سوابق زندگى شخص پیامبر چنان بود که نشان مى‏ داد مرد امانت و صداقت است، نه دروغ و مکر و تزویر.
پیامبر اسلام، متن صراط مستقیم است و خود راه راست است. اگر کسی بخواهد که راه مستقیم را طی کند باید پیامبر را سرمشق خود قرار دهد. او (پیامبر) کسی است که به مقام "مخلصین" (به فتح لام) رسیده است: «إلا عبادک منهم المخلصین؛ شیطان گفت: من سر راه مستقیم به کمین خواهم نشست و بندگان تو را گمراه خواهم کرد.» (حجر/ 40) همه را جز بندگانی که به مقام والای اخلاص ناب نایل شده‌اند و همه‌ی کردارشان، از هرگونه ناخالصی پاک است.
این قسمت از آیات، حاکی از پیراستگی مخلصان از اغوای شیطان می باشد و معنای پیراستگی از اغوای شیطان، جز عصمت مطلقه چیز دیگری نمی باشد؛ زیرا هر فردی به تناسب گناهی که انجام می دهد ، تحت تأثیر اغوای شیطان قرار می گیرد، و گناهی که از انسان سر می زند، شیطان در آن سهیمی دارد؛ کار شیطان جز وسوسه در صدور، چیزی دیگری نیست و پیراستگی فردی از «اغوا» ملازم با پیراستگی از معصیت و تمرد است؛ همچنانکه گناه و خلاف هر اندازه هم کوچک و ناچیز باشد، از اغوای شیطان و دعوت و تحریک او جدا نیست؛ بنابراین هرگاه بندگان مخلص خدا از اغوای شیطان پیراسته باشند، طبعا از گناه نیز پیراسته خواهند بود، این یک قسمت از آیات است که مخلصان را معصوم و پیراسته معرفی می کند، و در این زمینه، آیات دیگری نیز هست که از این گروه ستایش می کند. (ص/ 82- 83 و صافات/ 40 و 70 و 128 و 160 و 169)
پس پیامبران، هم در مقام اندیشه و هم در موقعیت کردار و عمل، از هرگونه خطا مصون و معصومند. پیامبران الهی، به تصریح آیات قرآنی از صالحانند (صغرا) و کسی که از صالحان و شایسته کاران باشد، در ولایت خداوند قرار دارد (کبرا). پس، پیامبران در ولایت و سرپرستی مستقیم خداوند قرار دارند و از هرگونه کژروی و خطا اندیشی و خطا کاری پاک و مقدسند: «إن ولیی الله الذی نزل الکتاب و هو یتولی الصالحین؛ ولی و سرپرست من، آن خدایی است که کتاب (قرآن) را فرو فرستاد و او سرپرست و متولی صالحان و شایستگان است.» (اعراف/ 196)

منـابـع

کلیــد واژه هــا