معرفی اجداد یکتاپرست پیامبر اکرم

حضرت ابراهیم (ع) به اسماعیل وصیت نمود که ستون های شریعت حنیفیه اش را با تعمیر بیت الله الحرام و اقامه مناسک حج بر پای دارد. اسماعیل در سراسر زندگانیش وصیت پدر را پاس داشت تا اینکه در مکه در گذشت و در کنار مادرش (هاجر) و برخی از فرزندانش، در حجر اسماعیل به خاک سپرده شد.
خداوند برای فرزندان یعقوب پسر اسحاق، که به اسرائیل معروف بود نیز، احکامی ویژه مقرر فرمود که در شریعت حضرت موسی و عیسی (ع) آمده بود.
پس از حضرت عیسی بن مریم دوره فترت رسولان آغاز گردید، یعنی خدای تعالی در این مدت پیامبری مبشر و منذر به سوی مردم نفرستاد، مگر انبیایی که به هدایت برخی از مردم برخاسته آنها را به عمل به شریعت عیسی فرا خوانده اند، مانند خالد بن سنان و حنظله که از جمله اوصیاء بر شریعت حضرت عیسی بوده اند.
اما در ام القری (مکه) و اطرافش بزرگانی از نوادگان حضرت اسماعیل (یکی پس از دیگری) به بر پا داشتن شریعت حنیفیه ابراهیم و سنتهای آن حضرت برخاسته اند که اینک به معرفی فشرده برخی از ایشان می پردازیم:
1- الیاس پسر مضر
الیاس پسر مضر، بر دودمان اسماعیل (ع) که سنن و روش پدرانشان را تغییر داده بودند بر آشفت و خرده گرفت. او به اقامه مجدد آنها پرداخت تا آنگاه که همه آنها مانند حالت اولیه و قبل از تحریفشان، مورد عمل قرار گرفتند. الیاس نخستین کسی است که با خود شتر قربانی به مکه برد، و نیز هم او نخستین کس بعد از حضرت ابراهیم است که رکن را بنا نهاد.
2- خزیمة بن مدرکه نوه الیاس
خزیمه می گفت: زمان خروج پیامبری به نام «احمد» از مکه نزدیک گشته است. او مردمان را به خدا و نیکی و احسان و مکارم اخلاق دعوت می کند. او را پیروی کنید و تکذیبش ننمایید که آنچه را بیاورد حق است. کنانه بن خزیمه بن مدرکه بن الیاس بن مضر «کنانه» مردی والا و نیکو و بزرگ منزلت بوده، و عرب به خاطر دانش و برتریش به او مراجعه می کردند.
او می گفت: هنگام خروج پیامبری از مکه به نام احمد فرا رسیده است که مردم را به خدا و نیکی و بخشش و مکارم الاخلاق دعوت می کند. از او پیروی کنید تا بزرگواری و عزت شما بیفزاید، و با او دشمنی ننمایید و تکذیب آنچه را که می آورد نکنید که آنچه را او می آورد حق است.
از سخن «کنانه» چنین پیداست که او علم را از وصی پیش از خود، از اوصیاء حضرت ابراهیم (ع) دریافت داشته است.
3- کعب بن لوی
کعب از نوادگان خزیمه بود. او در موسم حج خطبه می خواند و می گفت: آسمان و زمین و ستارگان بیهوده آفریده نشده اند، و روز رستاخیز پیش روی شماست. او بدین وسیله مردم را به اخلاق پسندیده و تکریم بیت الله الحرام فرا می خواند، و آنان را آگاه می کرد به اینکه آخرین پیامبران از خانه خدا مبعوث خواهد شد، و این مطلب را موسی و عیسی (ع) اطلاع داده اند و می سرود:
علی غفله یأتی النبی محمد فیخبر أخبارا صدوقا خبیرها
به ناگاه محمد پیامبر (ص) می آید و آن راستگو خبرهایی می دهد.
و می گفت: ای کاش دعوت و بعثتش را درک می کردم.
4- قصی
بعد از اینکه رئیس قبیله خزاعه بت پرستی را در مکه رواج داد، قصی (از نسل حضرت اسماعیل) به جنگ ایشان برخاست و آنها را از مکه بیرون کرد. او بت پرستی را نهی نمود و سنت ابراهیم را در اطعام میهمانان مجددا برقرار ساخت. وی پیش از فرا رسیدن موسم حج، در میان قبیله قریش برخاست و ضمن خطبه ای گفت: ای گروه قریش! شما همسایگان خدا و اهل خانه و حرم او هستید، و حجاج میهمانان خدا و زوار خانه اویند، و در احترام و تکریم سزاوارترین میهمانان می باشند، پس در ایام حج تا آنگاه که از دیار شما به خانه های خود باز گردند بر ایشان خوراک و نوشیدنی فراهم کنید، که اگر دارایی من کفاف همه آنها را می داد، تنها و بدون شما به انجام آن اقدام می کردم. بنابراین هر کدام از شما قسمتی از مالش را برای این کار اختصاص دهد.
قریش فرمان برد و مال فراوانی گرد آمد. چون زمان آمدن حاجیان فرا رسید، بر سر هر یک از راههای مکه شتری کشت و در مکه نیز چنان کرد، و محلی را برگزید و در آنجا از گوشت و نان خوراکی بگذاشت، و آب شیرین و گوارا و دوغ برای حجاج مهیا نمود. او نخستین کسی بود که در مزدلفه آتش برافروخت تا شب هنگام که حجاج از عرفات بیرون می شدند بلد راهشان باشند. وی برای خانه خدا کلید و پرده دار تعیین کرد، و خانه پسرش عبدالدار را به عنوان دارالندوه (مجلس شورا) قرار داد، طوری که قریش هیچ تصمیمی را جز در آنجا نمی گرفت. او به هنگام مرگ به فرزندانش وصیت کرد که از شراب بپرهیزند.

5- عبدمناف
پس از قصی، پسرش عبدمناف که نامش مغیره بود به جای او برخاست و قریش را به پرهیزکاری و تقوای خدای تعالی و صله رحم سفارش فرمود.

6- هاشم
پس از عبدمناف، پسرش هاشم جای او را گرفت، و به پیروی از سنت و روش قصی در دعوت قریش برای پذیرایی از حجاج برخاست. او در خطبه ای می گفت: میهمانان خدا و زائران خانه او را گرامی بدارید که به پروردگار این خانه، اگر خودم مالی داشتم که کفایت مخارج شان را می کرد، از کمک شما بی نیاز بودم. من از مال حلال و پاک خود، که در آن قطع رحمی به عمل نیامده، و به ستم چیزی گرفته نشده، و حرامی در آن وارد نگردیده است (برای مخارج حجاج) مبلغی را کنار می گذارم، و هرکس هم که بخواهد چنان کند و مبلغی را کنار بگذارد. شما را به حق این خانه سوگند می دهم که هیچ یک از شما به خاطر گرامی داشت زائران بیت الله الحرام و تقویت ایشان مالی را عرضه نکند مگر پاک و حلال آن را که نه ستم گرفته شده باشد، و نه به قطع رحمی، و نه به زور و مگر پاک و حلال آن را که نه به ستم گرفته شده باشد، و نه به قطع رحمی، و نه به زور و غصبی. قریش هم در این مورد دقت به خرج داده، اموال را در دارالندوه قرار دادند.
همانطور که می بینیم، کار هاشم شبیه کار انبیاء در به دست آوردن خشنودی خدای تعالی است. او نه در راه کسب شهرت و نه جهت ثناگویی دیگران برای خود و قومش دست به این کارها می زد؛ آنگونه که روش اعراب جاهلی در آن زمان بود.
اقدام او در برنامه ریزی برای کاروانهای تجارتی قریش نیز در میان کوهها و سرزمینهای بی آب و گیاه زندگی می گذراندند و به جز شیر راه دیگری برای امرار معاش خود نداشتند از همین دست بوده است.
هاشم در کارهایش همانند دیگر انبیاء و پیامبران چشم بینا و مغز متفکر قومش در معاش دنیایی و معاد اخروی ایشان بوده است.

7- عبدالمطلب بن هاشم
او مقر به توحید بود و به رسیدن به پاداش هر کاری در دنیا و آخرت ایمان داشت. وی خداپرست و خداشناس دوره جاهلیت بود. او چاه زمزم را حفر کرد.
عبدالمطلب مردی مستجاب الدعوه بود، دعا می کرد که باران ببارد و خداوند دعایش را اجابت می فرمود. او خبر داد که خداوند پیامبر (ص) را در کتابهای آسمانی احمد نامیده، و خدای را (در سلسله پدرانش از زمان حضرت ابراهیم) حجتی بوده که بدی ها را به خاطر او بر طرف می ساخته است.
عبدالمطلب سنت هایی چند بنا نهاد که اسلام آنها را تأیید و تثبیت کرده است. در تاریخ یعقوبی از رسول خدا (ص) با تلخیص آمده است: خداوند در روز قیامت جد من عبدالمطلب را امت واحده ای به سیمای پیامبران مبعوث می فرماید.
پیشتر در سیره او آمده است که از فرزندان و قومش پیمان گرفت که چون پیامبر خدا (ص) به رسالت برانگیخته شود او را یاری دهند. همچنانکه دیگر انبیا با قوم خویش همین رفتار را داشته اند.

منـابـع

کلیــد واژه هــا