نگاه اسلام به مسئله قدرت

آیا اسلام قدرت را تبلیغ کرده است یا ضعف را و یا نه قدرت و نه ضعف را به این معنا تبلیغ نکرده است؟ جواب این است که اسلام به یک معنا قدرت را تبلیغ کرده است ولی قدرتی که نه تنها قدرت نیچه ای (نیست) بلکه قدرتی است که از آن قدرت، همه صفات عالی انسانیت بر می خیزد و قدرتی که از آن، مهربانی و رحم و شفقت و احسان و دیگر صفات عالی انسانیت بر می خیزد. در اسلام بدون شک دعوت به قدرت و توانایی شده است و نص قرآن و احادیث ماست. دیگران هم که در موضوع اسلام مطالعه کرده اند، اسلام را در میان ادیان به این مشخصه شناخته اند که هیچ دینی به اندازه اسلام پیروان خود را به قوت و قدرت دعوت نکرده است. ویل دورانت در جلد یازدهم کتاب "تاریخ تمدن" که اختصاص به تاریخ تمدن اسلام دارد، این جمله را می گوید: «هیچ دینی به اندازه اسلام، مردم را به قدرت و قوت دعوت نکرده است.»
در این زمینه در قرآن مطلب خیلی زیاد است. یک جا خطاب به یحیی (ع) می فرماید: «یا یحیی خذ الکتاب بقوة؛ ای یحیی! کتاب (خدا) را محکم بگیر.» (مریم/ 12) ببینید آیاتی که در اول سخنم برای شما تلاوت کردم با چه حماسه ای راجع به اینکه مؤمنین مردمی قوی هستند و هرگز ضعف و وهن را به خودشان راه نمی دهند، سخن می گوید! «و کاین من نبی قاتل معه ربیون کثیر فما وهنوا لما اصابهم فی سبیل الله و ما ضعفوا و ما استکانوا و الله یحب الصابرین؛ چه بسیار پیامبرانی که مردانی الهی همراه آنان جنگیدند و با باطل نبرد کردند و هرگز سستی پیدا نکردند و ضعف نشان ندادند و خداوند مقاومت کنندگان را دوست می دارد.» (آل عمران/ 146) در جای دیگر می فرماید: «ان الله یحب الذین یقاتلون فی سبیله صفا کانهم بنیان مرصوص؛ خداوند مردمی را که در راه او می جنگند و مانند دیواری روئین و فلزی که هیچ قدرتی نمی تواند آنها را از جا بکند و حرکت دهد ایستادگی می کنند، دوست دارد.» (صف/ 4). باز در این زمینه می فرماید: «محمد رسول الله و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم؛ محمد (ص) فرستاده خداست و کسانی که با او هستند بر کافران سخت گیر (و) با همدیگر مهربانند.» (فتح/ 29)
"شجاعت" در اسلام یک حقیقت ممدوح است. عزت یعنی مقامی منیع داشتن و در آن حد قدرت داشتن که کسی نتواند انسان را خوار و ذلیل کند، در اسلام چنین امری ممدوح است. ببینید قرآن راجع به مقابله با دشمن چه می گوید: «و اعدوا لهم ما استطعتم من قوة و من رباط الخیل ترهبون به عدو الله و عدوکم؛ و تا می توانید در برابر آنها نیرو و اسب های آماده بسیج کنید تا با آن دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانید.» (انفال/ 60) در آیه دیگری می فرماید: «و قاتلوا فی سبیل الله الذین یقاتلونکم و لا تعتدوا ان الله لایحب المعتدین؛ با کسانی که با شما نبرد می کنند به نبرد بپردازید ولی تجاوز نکنید که خدا تجاوزکاران را دوست ندارد.» (بقره/ 190) «و لاتعتدوا» یعنی با دشمن هم که نبرد می کنید حق و عدالت را هرگز فراموش نکنید. در تفسیر این آیه گفته اند با دشمن که نبرد می کنید تا آن وقت ادامه دهید که دشمن نبرد را ادامه می دهد. اگر دشمن گفت: "تسلیم" و اسلحه را زمین گذاشت، شما دیگر اسلحه به کار نبرید، که این اعتداء و تجاوز است. پیرمردها را نکشید، بچه ها و زن ها را نکشید و متعرض آنها نشوید، به کسی که از میدان جنگ بیرون رفته است کاری نداشته باشید، فقط با کسی که با شما نبرد می کند در کمال نیرومندی نبرد کنید. اینها یک سلسله دستورهاست که در قرآن مجید هست که باز هم آیاتی شبیه به این آیات، در قرآن وجود دارد.

منـابـع

کلیــد واژه هــا