راز پیری زودرس پیامبر
رسول اکرم (ص) بیش از دیگران از قیامت هراس داشت، زیرا اندازه ی گریز یا گرایش هر فرد، به نسبت شناخت اوست. به همین دلیل حوادث هولناک و سهمگین قیامت باعث پیری زودرس پیامبر شد، از این رو در پاسخ مردی که به آن حضرت عرض کرد: «ای رسول خدا! چه زود پیر شده اید؟» فرمود: «شیبتنی هود و الواقعة؛ سوره ی هود و واقعه مرا پیر نمود.» این سخن به تعبیر استاد علامه طباطبایی رحمة الله علیه ناظر به یاد قیامت است. (المیزان، ج11، ص66) گرچه برخی از بزرگان گفته اند: علت این که رسول اکرم (ص) فرمود: «سوره ی هود مرا پیر کرد» امر به استقامت آن حضرت و همراهان اوست که در این سوره ی مبارکه آمده است: «فاستقم کما أمرت و من تاب معک؛ پس همان گونه که فرمان یافته اى پایدارى کن و نیز هر که با تو رو به سوى خدا آورده است.» (هود/ 112)
لیکن چون در بعضی از روایات، سوره هود و سوره واقعه در کنار هم ذکر شده است و قدر مشترک این دو سوره، تبیین مسئله ی قیامت است و یکی از اوصاف معاد نیز پیرکردن نوسالان می باشد: «یوما یجعل الولدان شیبا؛ روزى كه كودكان را پير مى گرداند.» (مزمل/ 17) و این وصف هولناک یا برای طولانی بودن آن روز است و یا برای سوانح سنگین و توانفرسای آن، از این رو رسول گرامی (ص) که با عین الیقین بلکه برتر از آن، قیامت و مواقف آن را مشاهده می کرد، مبتلای به پیری زودرس شده است. البته کسی که معاد شناس نیست و قیامت را وعده ی دور می پندارد پیر نمی شود، اما کسی که مظهر خدایی است که می فرماید: «إنهم یرونه بعیدا* و نریه قریبا؛ زيرا آنان [عذاب] را دور مى بينند. و [ما] نزديكش مى بينيم.» (معارج/ 6- 7) او هم قیامت را نزدیک می بیند، و ثمره ی نزدیک دیدن چنین روز سهمگینی، ظهور آثار پیری زودرس است.
نکته ی درخور ذکر اینکه گرچه یاد معاد، در دنیا چنان تأثیری در جسم انسان کامل دارد، لیکن از ثمرات اخروی تأثیر هراس از عذاب الهی در سیره ی علمی و عملی اولیای خداوند این است که باعث می شود آنان در قیامت عذاب جهنم را حس نکنند و شعله های آن را نبینند و صدای زفیر و شهیق آن را نشنوند: «إن الذین سبقت لهم منا الحسنی أولئک عنها مبعدون* لا یسمعون حسیسها وهم فی ما اشتهت أنفسهم خالدون* لا یحزنهم الفزع الأکبر؛ البته کسانى که قبلا از جانب ما به آنها وعده ى نیکو داده شده، از آن [عذاب] دور نگاه داشته شدگانند. صداى دوزخ را نمى شنوند و در آنچه دل هایشان بخواهد جاودانند. آن دلهره ى بزرگ تر آنها را غمگین نکند.» (انبیاء/ 101- 103)
در سخنان نورانی حضرت امیرالمؤمنین (ع) نیز آمده است که خدای سبحان گوشهای آنها را گرامی داشت و کرامتی بخشید که صدای جهنم را نمی شنوند «أکرم أسماعهم أن تسمع حسیس نار أبدا.»
بنابراین کسانی که گوش شنوا به فرمان خدا داشتند و از چشم بینا به آیات الهی بهره مند بوده و قلب سلیم نصیب آنان گشت، محصول چنین امتثال و اطاعتی هم آن خواهد شد که در قیامت گوششان از شنیدن صدای برآمده از دوزخ که همانند کوه شاهق، بلند است، مصون می باشد و دل آنان از اندوه آن روز محفوظ است، چنانکه چشم ایشان از دیدن منظره هولناک جهنم در امان است.
Sources :
عبدالله جوادی آملی- تفسیر موضوعی- جلد 9 صفحه 253