نرمی و صلابت در قلب رسول اکرم
قلب پیامبر، همانند قرآن کریم دارای دو وصف ممتاز نرمی و صلابت است، نرمی دل رسول اکرم را می توان از آیه: «فبما رحمة من الله لنت لهم؛ پس تو به لطف و رحمت الهى با آنان نرمخو شدى.» (آل عمران/ 159) استنباط کرد، و صلابت آن را از مقایسه با کوه فهمید، زیرا کوه با همه صلابت در برابر وحی توان مقاومت ندارد ولی قلب رسول اکرم (ص) آن را تحمل می کند، قرآن کریم نیز دارای دو صفت برجسته ی آسان بودن و وزین بودن است؛ آسان بودن را می توان از آیه: «ولقد یسرنا القران للذکر فهل من مدکر؛ و قطعا قرآن را براى پند آموزى آسان کردیم، پس آیا پند گیرنده اى هست؟» (قمر/ 17) استنباط کرد، و وزین بودن آن را از آیه ی: «إنا سنلقی علیک قولا ثقیلا؛ همانا ما به زودى بر تو گفتارى گران القا خواهیم کرد.» (مزمل/ 5) استظهار نمود.
بعضی از امور، افراد ضعیف را می لرزاند و افراد متوسط و قوی در برابر آن مقاومند؛ بعضی از مسائل، افراد متوسط را به رعشه می افکند ولی افراد قوی را نمی لرزاند؛ و بعضی از حقایق، افراد قوی را نیز به لرزه وا می دارد ولی توان لرزاندن اوحدی از انسانها را ندارد و بعضی از مراتب، اوحدی از انسانها را نیز به رعشه می اندازد نظیر غشیه ای که هنگام تلقی وحی، بدون وساطت جبرئیل، بر حضرت رسول عارض می شد. مرحوم صدوق (رحمه الله) از امام ششم (ع) نقل می کند که فرمود: «ذاک إذا لم یکن بینه وبین الله أحد، ذاک إذا تجلی الله له؛ آنگاه که خدای سبحان بدون واسطه تجلی می کرد و کسی بین پیامبر و خدا حاجز نبود به پیغمبر حالت غشیه ای خاص دست می داد که مدهوش می شد و به لرزه در می آمد!» قلب، هر اندازه قوی باشد گاه توان محدود خود را از دست داده در برابر قویتر از خود می تپد.
رسول خدا از هر کوهی استوارتر است، کوه را می توان از بیرون به وسیله ی سیل، که سینه ی کوه را شکافته دره پدید می آورد، و از درون به وسیله ی آتشفشان منفجر کرد، یا از دامنه یا قله اش کاست ولی رسول خدا چنان استوار بود که نه عوامل درونی، مانند غضب و ترس او را متزلزل می کرد، و نه علل و عوامل بیرونی می توانست از صلابت و عظمت او بکاهد، از هر کوهی استوارتر بوده. مؤمن واقعی نیز از هر کوهی استوارتر است؛ نه پیرو دشمن های بیرون، و نه تابع دشمن های درون؛ نه همچون کوههای آتشفشان، که از درون منفجر می گردد و نه چون کوههای سیل زا، از بیرون کاسته می شود، حتی در حال نبرد با کافران و مشرکان، که بر اساس: «أشداء علی الکفار؛ بر کافران سخت گیر.» (فتح/ 29) خشمناک می شود، باز تعادل خود را حفظ می کند.
Sources :
عبدالله جوادی آملی- تفسیر موضوعی- جلد 8 صفحه 43