مخیر بودن همسران پیامبر اسلام برای زندگی
«یأیها النبى لم تحرم ما أحل الله لک تبتغى مرضات أزواجک و الله غفور رحیم* قد فرض الله لکم تحلة أیمانکم و الله مولئکم و هو العلیم الحکیم؛ اى پیامبر! چرا براى کسب خشنودى همسرانت چیزى را که خدا براى تو حلال کرده حرام مى کنى؟ و خداوند آمرزنده ى مهربان است. در حقیقت، خدا براى شما [راه] شکستن سوگندهایتان را [به کفاره] معین داشته، و خدا مولاى شماست، و او داناى حکیم است.» (تحریم/ 1- 2) اشاره دارد به اینکه گویا از زنان رسول خدا (ص) یا از بعضى ایشان سخنى و یا عملى سرزده که دلالت مى کرده بر اینکه از زندگى مادى خود راضى نبوده اند، و در خانه رسول خدا (ص) به ایشان سخت مى گذشته، و نزد رسول خدا (ص) از وضع زندگى خود شکایت کرده اند و پیشنهاد کرده اند که کمى در زندگى ایشان توسعه دهد، و از زینت زندگى مادى بهره مندشان کند.
دنبال این جریان خدا این آیات را فرستاده، و به پیغمبرش دستور داده که ایشان را بین ماندن و رفتن مخیر کند، یا بروند و هر جورى که دلشان مى خواهد زندگى کنند، و یا بمانند و با همین زندگى بسازند، چیزى که هست این معنا را چنین تعبیر کرد، که اگر حیات دنیا و زینت آن را مى خواهید، بیایید تا رهایتان کنم. و اگر خدا و رسول و دار آخرت را مى خواهید باید با وضع موجود بسازید، و از این تعبیر بر مى آید که: اولا جمع بین وسعت در عیش دنیا، و صفاى آن، که از هر نعمتى بهره بگیرى و به آن سرگرم شوى، با همسرى رسول خدا (ص) و زندگى در خانه او ممکن نیست، و این دو با هم جمع نمى شوند.
ثانیا دلالت مى کند بر اینکه هر یک از دو طرف تخییر مقید به مقابل دیگرش است، و مراد از اراده حیات دنیا و زینت آن، این است که انسان دنیا و زینت آن را اصل و هدف قرار دهد، چه اینکه آخرت را هم در نظر بگیرد یا نه، و مراد از اراده حیات آخرت نیز این است که آدمى آن را هدف و اصل قرار دهد، و دلش همواره متعلق بدان باشد، چه اینکه حیات دنیاییش هم توسعه داشته باشد، و به زینت و صفاى عیش نائل بشود، یا آنکه از لذائذ مادى به کلى بى بهره باشد.
مطلب دیگر اینکه جزاء یعنى نتیجه اختیار کردن یکى از این دو طرف تردید مختلف است، اگر حیات دنیا و زینت آن را اختیار کنند، یعنى همسران رسول خدا (ص) از همسرى او صرفنظر نمایند، نتیجه و جزایش این است که آن جناب ایشان را طلاق دهد، و هم از مال دنیا بهره مندشان سازد و اما بر فرضى که به همسرى آن جناب باقى بمانند و آخرت را بر حیات دنیا و زینت آن ترجیح دهند نتیجه اش اجر عظیمى است در نزد خدا، اما نه به طور مطلق، بلکه به شرطى که احسان و عمل صالح هم بکنند.
Sources :
ناصر مکارم شیرازی- تفسیر نمونه- جلد 24 صفحه 278
سید محمدحسین طباطبایی- ترجمه المیزان- جلد 19 صفحه 559