رابطه تعامل سازنده ادیان الهی با نظم جهانی
تعامل سازنده ادیان الهى، چارچوبی برای نظم جهانى
تعامل میان ادیان الهی اجتناب ناپذیر است و گفتگو و مفاهمه میان ادیان از زمان پیامبر اكرم (ص) آغاز شده است. تعامل متعادل میان پیروان ادیان بدون تدوین مواد حقوقی میسر نیست. تغییرهای بدنی و تغایرهای اقلیمی موجب دگرگونی اصول قابل قبول، اصل آزادی، استقلال، امنیت و عدالت نیست. جهان امروز مانند یك شهر است و تمام ساكنان آن در حكم شهروند محسوب می شوند، در نتیجه آسایش همگان در پرتو تعامل متعادل و احترام مقتابل به وجود می آید. تفاهم پویا و پردوام، بدون پشتوانه عمیق علمی ایجاد نمی شود. مسائلی كه مختلف، مخالف، متغایر و تغییرپذیرند، هرگز موجب وحدت و پایه اتحاد محسوب نمی شوند. زبان، زمان و ویژگی های نژادی و اقلیمی نمی توانند موجب تعامل معقول شوند. فطرت انسان، روح مجرد و هویت اصلی او به دلیل مصونیت از آسیب اختلاف از جمله عوامل اصلی انسجام جهانی به شمار می روند. تفاهم معقول میان جوامع دینی همواره با پشتوانه تكوینی همراه بوده است. تعامل متعادل پیروان ادیان و مذاهب، بدون تدوین مواد حقوقی میسر نخواهد بود و برگزاری چنین اجلاسی زمینه ساز دستیابی به اساسنامه حقوقی در این زمینه است. برای استحكام علمی و دینی، و تعامل معقول میان معتقدان توحیدی، مبانی حقوقی باید از منابع ثابت و مشترك آنها استنباط شود و انجام این كار در گروی شناخت منبع مشترك و صلاحیت آن برای جوشش مبانی خاصی است كه ظرفیت پذیرش مواد حقوقی را داشته باشد. پیام آوران الهی در طول تاریخ همواره مورد اهانت و سرزنش سلمان رشدی ها و تصویرگران دانماركی و مخالفان دیگر قرار گرفته اند. تمامی اهانت های صورت گرفته برای آن است كه مخالفان پیام آوران در زهدان طبیعت زندانی اند و فضای آزاد خارج از آن را افسون و افیون می پندارند. رمز موفقیت انبیای الهی در ارائه قوانین حقوقی است و با وحدت قانون پذیر، یعنی هویت اصیل انسانی و با توحید قانونگذار، یعنی خدای سرمدی، همچنین با اتحاد گزارشگران قانون الهی در امانت، تمامی دلایل تعادل متعادل فراهم است و هیچ بهانه ای برای بستن پیمان دوستی وجود ندارد. بهره وری انسان از ژرفای دریا تا اوج زمانی امكان پذیر است كه اندیشه ها ضارب و مضروب یكدیگر نباشند. وحدت جهانی در پرتو سیاست، اقتصاد و صنعت روبناست و تنها اصلی كه می تواند نظام هماهنگ جهان را تأمین كند، چیزی جز وحدت عقیده معتقدان ادیان و مذاهب نیست.
احترام به ادیان دیگر در اسلام، سند قطعی مذهب است
احترام به مذاهب مختلف در دیدگاه اسلام به میزانی جدی مطرح شده است كه می توان احترام به ادیان دیگر را در این دین مبین، سند قطعی مذهب دانست. كتاب مقدس قرآن، مسلمانان را حتی از توهین به بت پرستان و مشركان منع كرده است. دلیلی كه خداوند برای احترام به سایر ادیان در این كتاب آورده این است كه اگر مسلمانان به بت های بت پرستان توهین كنند، آنها نیز خدای مسلمانان را مورد اهانت قرار می دهند. پیامبر اسلام دارای شخصیتی استثنایی در دنیا بوده است، در دنیا سابقه ندارد كه یك رهبر مذهبی، مذهب دیگر را تضمین كند، اما پیامبر اكرم (ص) شخصاً اموال، زندگی و مذهب مسیحیان را تضمین كرد. دلیل خصومت كشورهای مخالف اسلام با این دین روشنگر به این خاطر است كه آنان تصور می كنند با خصومت می توانند به دولت های خود، مشروعیت دهند.
ادیان برای جلوه گر ساختن مكنونات عقلی و هدایت انسان آمده اند، افزود: دینداری وجه تمایز انسان و حیوان است، زیرا حیوانات نیازی به دین ندارند. فطرت مقرر می دارد كه عدالت امری مطلق است و صلح امری پسندیده و نسبی است، بنابراین اگر صلح عادلانه باشد، مورد قبول و در غیر این صورت نادرست تلقی می شود. وجدان داور اصلی در تبیین حق انسان و مشخص كننده حقوق اوست، اگر چه آزادی از درون انسان سرچشمه می گیرد، همواره باید در چارچوبی كه وجدان برای آن تعیین می كند، باقی بماند.
خلاء معنوی و گسترش مادیت، دو آسیب بزرگ جهان امروز می باشند كه رهبران و عالمان دینى، وظیفه سنگینی در برابر آنها دارند. همچنین اومانیسم و اصالت بخشیدن به فردیت انسان، خطر بزرگی فراروی انسان امروز می باشد كه عالمان دینى، به ویژه ادیان توحیدى، مسئولیت بزرگی در مواجهه با آن بر عهده دارند. تجربه تاریخی مسلمانان در زمینه آزادی های دینى در كنار كتاب و سنت، الگوی مناسبی برای تعامل ادیان جهت رسیدن به نظم جهانی است و بسیج اندیشمندان دینى برای بررسی بحران های جهان امروز و یافتن راه های برون رفت از آنها، ضرورتی انكارناپذیر است. اندیشه های دینى هر یك از ادیان باید در چارچوب همان دین محترم شمرده شود و با معیارهای همان دین سنجیده شود.
Sources :
سخنرانی آیت الله جوادی آملی و محمد لگن هاوزن و آيت الله تسخيرى دبيركل مجمع جهانی تقريب مذاهب اسلامى- سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی- مجموعه مقالات همايش تعامل سازنده اديان الهى- چارچوبی برای نظم جهانى