ثواب دعا و روزه ماه ذی الحجه
ثواب دعائى که در دهه اول ماه ذى الحجه خوانده مى شود
«عن الخلیل البکری قال سمعت بعض أصحابنا یقولون إن علی بن أبی طالب ع کان یقول فی کل یوم من أیام العشر هؤلاء الکلمات الفاضلات أولهن لا إله إلا الله عدد اللیالی و الدهور لا إله إلا الله عدد أمواج البحور لا إله إلا الله خیر مما یجمعون لا إله إلا الله عدد الشوک و الشجر لا إله إلا الله عدد الشعر و الوبر لا إله إلا الله عدد الحجر و المدر لا إله إلا الله عدد لمح العیون لا إله إلا الله فی اللیل إذا عسعس و فی الصبح إذا تنفس لا إله إلا الله عدد الریاح فی البراری و الصخور لا إله إلا الله من هذا الیوم إلى یوم ینفخ فی الصور قال الخلیل فسمعته یقول إن علیا ع کان یقول من قال ذلک فی کل یوم من العشر عشر مرات أعطاه الله عز و جل بکل تهلیلة درجة فی الجنة من الدر و الیاقوت ما بین کل درجتین مسیرة عام للراکب المسرع- فی کل درجة مدینة فیها قصر من جوهر واحد لا فصل فیها فی کل مدینة من تلک المدائن من الدر و الحصون و الغرف و البیوت و الفرش و الأزواج و السریر و الحور العین و من النمارق و الزرابی و الموائد و الخدم و الأنهار و الأشجار و الحلی و الحلل ما لا یصف خلق من الواصفین- فإذا خرج من قبره أضاءت کل شعرة منه نورا و ابتدره سبعون ألف ملک یمشون أمامه و عن یمینه و عن شماله حتى ینتهی إلى باب الجنة فإذا دخلها قاموا خلفه و هو أمامهم حتى ینتهی إلى مدینة ظاهرها یاقوتة حمراء و باطنها زبرجدة خضراء فیها أصناف ما خلق الله عز و جل فی الجنة و إذا انتهوا إلیها قالوا یا ولی الله هل تدری ما هذه المدینة بما فیها قال لا فمن أنتم قالوا نحن الملائکة الذین شهدناک فی الدنیا یوم هللت لله عز و جل بالتهلیل هذه المدینة بما فیها ثوابا لک و أبشر بأفضل من هذا ثواب الله عز و جل حتى ترى ما أعد الله لک فی داره دار السلام فی جواره عطاء لا ینقطع أبدا قال الخلیل فقولوا أکثر ما تقدرون علیه لیزداد لکم؛ خلیل بکرى گوید که: یکى از اصحاب ما نقل کرده است که: على بن ابیطالب (ع) در هر روز از روزهاى دهه اول ماه ذى الحجه این مناجات پر محتوى را مى خواند: لا إله إلا الله به شماره شبها و روزگاران؛ لا إله إلا الله به تعداد امواج دریاها؛ لا إله إلا الله که رحمت خدا از هر چه گرد آورند بهتر است؛ لا إله إلا الله به عدد خار بیابانها و درختها؛ لا إله إلا الله به شماره آنچه مو و کرک است؛ لا إله إلا الله به تعداد هر چه سنگ و کلوخ است؛ لا إله إلا الله به عدد نگاه چشمها؛ لا إله إلا الله در شب وقتى که تاریک مى شود و در صبح هنگامى که طلوع مى کند؛ لا إله إلا الله به شماره بادهایى که در بیابانها و صخره ها مى وزد؛ لا إله إلا الله از امروز تا روزى که در صور دمیده شود. خلیل مى گوید که: از راوى شنیدم که مى گفت: على (ع) مى فرمود: هر کس در هر روز از این دهه، ده مرتبه این ذکر را بخواند، خداوند به ازاى هر لا إله إلا الله که مى گوید درجه اى در بهشت از در و یاقوت به او عنایت فرماید که میان هر دو درجه براى سوارى که با شتاب رکاب مى زند یک صد سال راه است، و در هر درجه اى شهرى است و در هر شهر کاخى از گوهر یکپارچه قرار دارد که درزى در آن نیست، در هر شهرى از آن شهرها آنقدر از خانه ها و قلعه ها و اتاقها و خانه ها و بسترها و همسران و تختها و حوران بهشتى و پشتیها و فرشها و سفره ها و خدمتگزاران و رودها و درختها و زیورها و جامه ها قرار دارد که وصف آن از توان وصف کنندگان بیرون است. و هنگامى که از قبر خارج مى شود، از هر موى بدن او نورى مى تابد، و هفتاد هزار فرشته به پیشباز او مى آیند، و از پیش رو و سمت راست و چپ او حرکت مى کنند تا به درب بهشت رسند، و هنگامى که وارد بهشت مى شود پشت سر او مى ایستند و او در پیشاپیش جلوى آنها قرار مى گیرد تا به شهرى مى رسند که نماى بیرونى آن از یاقوت سرخ است و اندرون آن از زبرجد سبز رنگ، و در آن شهر، تمام آنچه را که خداوند در بهشت آفریده است وجود دارد، هنگامى که به آنجا مى رسند فرشتگان مى گویند: اى دوست خدا! آیا مى دانى این شهر و آنچه در آن است چیست؟ مى گوید: نه، شما کیستید؟ مى گویند: ما فرشتگانى هستیم که در دنیا روزى که خداى تبارک و تعالى را تهلیل مى کردى تو را مى دیدیم، این شهر با آنچه که در آن هست همه ثواب توست، تو را به ثوابى برتر از این ثواب از جانب خدا مژده باد! تا آنچه را که خداوند براى تو در دار السلام خود و در جوار خویش فراهم آورده است ببینى، آن بخششى را که هرگز بریده نمى شود. خلیل مى گوید: پس هر چه مى توانید، (این ذکر را) بخوانید تا اجر شما افزونتر گردد»
ثواب روزه دارى در دهه اول ذى الحجه
1- «عن عائشة أن شابا کان صاحب سماع و کان إذا هل هلال ذی الحجة أصبح صائما فارتفع الحدیث إلى النبی ص فأرسل إلیه فدعاه فقال ما یحملک على صیام هذه الأیام قال بأبی أنت و أمی یا رسول الله أیام المشاعر و أیام الحج عسى الله أن یشرکنی فی دعائهم قال فإن لک بکل یوم تصومه عدل عتق رقبة و مائة بدنة و مائة فرس یحمل علیها فی سبیل الله و کفارة ستین سنة قبلها و ستین سنة بعدها؛ از عایشه روایت شده است که: جوانى بود اهل غنا و طرب، و هنگامى که هلال ماه ذى الحجه ظاهر مى شد، روزه مى گرفت. وقتى این خبر به رسول خدا (ص) رسید به دنبال او فرستاد و او را فرا خواند، چون به خدمت رسید حضرت از او پرسید: چه چیزى تو را بر آن داشت که این ایام را روزه بگیرى؟ عرض کرد: پدر و مادرم به فداى تو باد اى رسول خدا! روزهاى مشعر و عرفات و ایام حج است، شاید که خداوند مرا در دعاى حج گزاران شریک کند. حضرت فرمود: به ازاى هر روزى که روزه مى گیرى ثوابى برابر با آزاد کردن صد بنده و قربانى صد شتر و اعزام صد اسب که در راه خدا بر آن جنگ کنند، براى تو نوشته مى شود؛ و در روز ترویه (روز هشتم ذى الحجه) از براى تو است ثواب آزاد کردن هزار بنده و قربانى کردن هزار شتر و فرستادن هزار اسب که در راه خداوند بر آن سوار شوند و جنگ کنند؛ پس چون روز عرفه مى شود، ثواب آزاد کردن دو هزار بنده و دو هزار شتر قربانى و ارسال دو هزار اسب براى جنگ در راه خدا و کفاره (گناهان) شصت سال گذشته و شصت سال آینده در نامه اعمال تو ثبت مى گردد».
2- «عن أحمد بن زید عن موسى بن جعفر ع قال من صام أول یوم من العشر عشر ذی الحجة کتب الله له صوم ثمانین شهرا فإن صام التسع کتب الله له صوم الدهر؛ احمدبن زید از حضرت موسى بن جعفر (ع) روایت کرده است که: هر کس روز اول از دهه اول ماه ذى الحجه را روزه بگیرد، خداوند (ثواب) روزه هشتاد ماه را در نامه اعمال او ثبت مى کند، و اگر نه روز دیگر را نیز روزه بدارد خداوند روزه یک روزگار را براى او مى نویسد».
3- «عن محمد بن أبی عمیر عن بعض أصحابه عن أبی عبد الله ع قال صوم یوم الترویة کفارة سنة و یوم عرفة کفارة سنین؛ محمدبن ابى عمیر به نقل از یکى از دوستانش روایت کرده است که امام صادق (ع) فرمود: روزه روز ترویه کفاره (گناهان) یک سال، و روزه روز عرفه کفاره (گناهان) دو سال بشمار می رود».
ثواب روزه بیست و پنجم ماه ذى القعده
«عن الحسن بن علی الوشاء قال کنت مع أبی و أنا غلام فتعشینا عند الرضا ع لیلة خمس و عشرین من ذی القعدة فقال لیلة خمس و عشرین من ذی القعدة ولد فیها إبراهیم و ولد فیها عیسى ابن مریم ع و فیها دحیت الأرض من تحت الکعبة و أیضا خصلة لم یذکرها أحد فمن صام ذلک الیوم کان کمن صام ستین شهرا؛ حسن بن على وشاء مى گوید که: به هنگام جوانى در شب بیست و پنجم ذى القعده به همراه پدرم در خدمت امام رضا (ع) شام خوردیم، پس امام (ع) فرمود: شب بیست و پنجم ماه ذى القعده حضرت ابراهیم و حضرت عیسى بن مریم -که بر آنان درود باد- متولد شدند. و زمین در آن شب از زیر کعبه گسترش پیدا کرد، و نیز فضیلتى در این شب وجود دارد که هیچ کس از آن یاد نکرده است و آن این است که هر کس در آن روز روزه بگیرد مانند کسى است که شصت ماه روزه گرفته باشد».
Sources :
محمدبن علی ابن بابویه- پاداش نیکىها و کیفر گناهان- صفحه 200-215
شیخ صدوق- ثواب الأعمال و عقاب الأعمال- صفحه 73-79