اشک روان بر امیر کاروان
کتاب اشک روان بر امیر کاروان یا دمع الحسین علی خصائص الحسین (خصائص الحسین) از جمله آثار گرانقدر و پر ارزش علامه شیخ جعفر شوشتری که در زمان خودش وحید روزگار بود می باشد. این کتاب از مهم ترین و معتبرترین کتبی می باشد که در مصائب حضرت سید الشهداء تاکنون به رشته تحریر در آمده است. این کتاب در میان کتب و اسناد فرید و یگانه در آمده، اسلوبش عجیب، نکاتش غریب، مطالبش شریف، کنایاتش لطیف و نگارشش ممتاز می باشد.
در ابتدای کتاب چند خصوصیت ذکر شده: 1- مقدمه اش بسیار جالب توجه است که در آن خواننده را یک مرتبه از خوف عذاب خدا در گودال یأس انداخته و بار دیگر قبل از هلاکت او را امیدوار می کند 2- گوشه هایی از مصائب، که هم به حقیقت مبتنی است و هم برای بکاء در مجالس بسیار موثر است 3- اتقان و اعتبار روایاتش است 4- یکی از محاسن عجیب این کتاب این است که وقایع مختلف و حوادث متعدد که در دید ظاهری هیچگونه ارتباطی با همدیگر ندارند، آنها را زیر یک عنوان جمع آوری نموده 5- تاریخچه ای از مجالس عزای آن ام مظلوم را به طرزی عجیب بیان نموده که به این سبک و انتظام جای دیگر دیده نشده همچنین تقابل بکاء بر حسین با نماز و روزه، و تقابل سرزمین کربلا با زمین های دیگر، تقابل مدفنش با مدفن های دیگر و.... در این کتاب آورده شده است "به طور کلی باید گفت: این کتاب از جلیل ترین کتاب هایی است که در واقعه کربلا نوشته شده بلکه هیچ کس مانند این کتاب ننوشته است".
نکته مهمی که در کتاب وجود دارد اینکه مصائب سیدالشهداء و وقایع کربلا به طور پراکنده درج شده که پیدا کردنش بسیار مشکل است، حتی اینکه به وسیله فهرست خود مؤلف هم پیدا نمی شد، بنابراین برای حل این مشکل یک فهرست جدید موضوعی"الفبایی" آورده شده است.
معرفی اجمالی نویسنده:
شیخ جعفر شوشتری فقیه نامداری است که در سال 1230 قمری در شوشتر متولد شد. در اوایل عمر برای تحصیل علم به همراه پدرش به نجف رفت و این در زمانی بود که شیخ انصاری در رأس حوزه علمیه نجف بود. در سال 1255 به شوشتر بازگشت. رساله علمیه منهج الرشاد را نوشت و حسینیه ای در شوشتر بنا کرد، مجددا در سال 1291 قمری با اهل و عیالش به عتبات عالیات بازگشت و در سال 1302 یک سفر تاریخی به ایران داشت که از مسیر نجف، کربلا، بغداد به قصد زیارت امام رضا (ع) حرکت کرد.
شیخ جعفر یک خطیب توانا با بیانی رسا و بلیغ بود. موعظه ها و سخنان او که از تقوا و زهد والایی نشأت می گرفت، آنچنان به او شهرت داده بود که فقاهت ایشان را تحت الشعاع قرار داده بود.
سه فرزند پسر ایشان به نام های ابراهیم، اسماعیل و محمد علی بودند. بعضی از اساتید ایشان: شیخ اسماعیل کاظمی، شیخ محمدحسن صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، شیخ علی بن جعفر کاشف الغطاء و... بسیاری از شاگردان و افراد هم از او اجازه روایت داشتند.
برخی از تألیفات ایشان هم به شرح زیر می باشد: منهج الرشاد، الخصائص الحسینیه، مجالس المواعظ، فواید المشاهد و نتایج المقاصد، و...
رحلت این مرد الهی در 20 یا 28 صفر 1303 در سن 73 سالگی بر اثر بیماری می باشد.
ساختاربندی کتاب:
این کتاب در 12 عنوان کلی با زیر مجموعه هایی برای هر عنوان فهرست بندی شده که به شرح زیر می باشد:
مقدمه آیت الله جزایری
عنوان اول: ویژگی های امام حسین در عوالم وجود، انوار خمسه طیبه در آغاز خلقت و...
عنوان دوم: اخلاق حمیده و صفات برجسته امام حسین، شجاعت و عبادت امام حسین و...
عنوان سوم: ویژگی های اخلاقی امام حسین در روز عاشورا، ویژگی های نماز امام حسین و...
عنوان چهارم: رابطه خاص امام حسین با جد بزرگوارش، خصایص زمین کربلا و...
عنوان پنجم: الطاف خاص الهی بر امام حسین، هدف از آفرینش، آثار زیارت امام حسین و...
عنوان ششم: مناجات های امام حسین، علل گریه بر امام حسین، کیفیت گریه بر امام حسین و...
عنوان هفتم: خصایص زیارت امام حسین، برتری زیارت امام حسین بر حج و...
عنوان هشتم: سوگ حسینی در قرآن، رابطه امام حسین با حروف مقطعه و...
عنوان نهم: پیوند خاص امام حسین با خانه خدا، برتری امام حسین بر کعبه و...
عنوان دهم: پیوند خاص امام حسین با فرشتگان، خدمتگذاران از ملائکه و...
عنوان یازدهم: پیوند خاص امام حسین با پیامبران، امام حسین و حضرت آدم و...
عنوان دوازدهم: امام حسین آیینه تمام نمای جد بزرگوارش.
بخش الحاقی: امام حسین در ادب فارسی- فهرست آیات، احادیث، اشعار عربی- منابع تحقیق.
Sources :
جعفر شوشتری- اشک روان بر امیر کاروان