قرآن و رابطه رعد و برق و باران
در قرآن مجید کرارا سخن از «رعد» و «برق» به میان آمده و بلافاصله بعد از آن به ریزش باران ها اشاره شده است.
در آیه 24 سوره روم می خوانیم: «و من ءایاته یریکم البرق خوفا و طمعا و ینزل من السماء ماء فیحیی به الأرض بعد موتها إن فى ذالک لایات لقوم یعقلون؛ و از آیات و نشانه های او این است که برق (و رعد) را به شما نشان می دهد که هم مایه بیم است و هم امید (بیم از صاعقه ها و امید به نزول باران) و از آسمان آبی فرو می فرستد که زمین را بعد از مردنش، با آن زنده می کند در این نشانه هایی است (از عظمت و قدرت خدا) برای گروهی که فکر می کنند.»
و در آیه 12 سوره رعد می خوانیم: «هو الذى یریکم البرق خوفا و طمعا و ینشئ السحاب الثقال؛ او کسی است که برق را به شما نشان می دهد که هم مایه ترس است و هم امید و ابرهای سنگین ایجاد می کند.»
در گذشته کسی دقیقا نمی دانست که پیدایش «رعد» و «برق» از کجا است و لذا هر کس فرضیه ای برای خود درست می کرد و گاه آن را با اسطوره ها و افسانه ها می آمیخت. ولی امروز مسلم شده است که جریان رعد و برق مربوط به تخلیه های الکتریکی است که بین دو قطعه ابر یا الکتریسته های مختلف (یکی مثبت و دیگری منفی) حاصل می شود و در واقع همان طور که وقتی دو سیم برق به هم نزدیک شود، جرقه ای می زند که هم دارای صدا و هم حرارت است، همین معنی در میان ابرها رخ می دهد، «برق» جرقه عظیم آن است و «رعد» صدای آن جرقه.
و گاه این تخلیه التریکی بین قطعات ابری که دارای الکتریسیته مثبت است و زمین که معمولا الکتریسیته منفی دارد صورت می گیرد و در این هنگام، جرقه در سطح زمین ظاهر می شود و آن را «صاعقه» می نامند که سبب آتش سوزی های مهیب در بیابان ها و جنگل ها و گاه در ساختمان ها می شود و ممکن است یک گله گوسفند عظیم را در یک لحظه تبدیل به خاکستر کند و یا اگر به کوه بخورد سنگ ها متلاشی شود و یا اگر به سطح دریا اصابت کند جاندران دریا را در یک منطقه نابود سازد همه اینها به خاطر آن است که حرارت حاصله از آن جرقه بسیار بالا است (در حدود پانزده هزار درجه سانتیگراد یعنی تقریبا دو برابر حرارت سطح خورشید) حرارتی که همه چیز را مبدل به دود و خاکستر می کند.
بنابراین گرچه برق و رعد، از مظاهر وحشتناک جهان طبیعت است ولی با این حال فواید و برکات زیادی نیز در بر دارد.
یکی از مهم ترین آثار آن، نزول باران های سنگین است، زیرا حرارت ناشی از آن، مقدار زیادی از هوای اطراف را می سوزاند و فشار هوا کم می شود و می دانیم، در فشار کم، ابرها می بارند و به همین دلیل رگبارهای شدید بعد از رعد و برق ها ظاهر می شود.
این نکته نیز جالب توجه است که در همان حال که ابرهای متراکم تا نزدیکی های زمین را می پوشانند و هوا تاریک می شود و صدای غرش رعد و روشنایی برق شنیده و دیده می شوند، تند بادهای «بالا بر»، سبب می گردد که ابرها، حامل دانه های درشت و فراوان شوند و بسیار ثقیل و سنگین گردند و این درست همان چیزی است که در آیات فوق خواندیم که بعد از اشاره به مسئله برق سخن از ابرهای سنگین می گوید.
از این گذشته حرات شدید برق سبب می شود که قطرات باران با مقدار بیشتری از اکسیژن ترکیب شده و آب اکسیژنه که آب سنگین نیز گفته اند (H2O2) حاصل شود و این آب سنگین، اثر فوق العاده ای در کشتن بسیاری از میکروب ها و آفات نباتی دارد و لذا دانشمندان گفته اند هر سال رعد و برق کمتر باشد آفات نباتی بیشتر است. (و این تفسیر دیگری است درباره ابرهای سنگین)
اضافه بر اینها قطرات باران که با «کربن هوا» به واسطه حرارت شدید برق آمیخته می شود حالت اسید کربنیک پیدا می کند که بعد از پاشیده شدن بر زمین ها و ترکیب با مواد دیگر، ترکیباتی به وجود می آورد که از بهترین کودها برای پرورش گیاهان محسوب می شود. تا آنجا که بعضی از دانشمندان می گویند مقدار کودی که از رعد و برق ها در کره زمین به وجود می آید بالغ بر ده میلیون تن در سراسر کره زمین است که رقم بسیار بالایی است.
هنگامی که این اکتشافات علمی را در برابر آیات فوق قرار می دهیم و مخصوصا با توجه به این که در آن عصر و زمان و به ویژه در محیط عربستان کمترین اثری از این علوم وجود نداشت به عظمت علمی قرآن آشناتر می شویم.
Sources :
ناصر مکارم شیرازی- پیام قرآن جلد8- صفحه 155