---

نقد دین اسلام بر مکتب اگزیستانسیالیسم

نقد اسلام بر مکتب اگزیستانسیالیسم در مورد رابطه انسان با خدا آقای سارتر!
خدا از دو راه با انسان بیگانه نیست. اولا تعلق انسان به‏ خدا تعلق به یک شی‏ء مغایر با ذات و یک شی‏ء مباین نیست که انسان با تعلق به خدا خودش را فراموش کند، چرا که خدا را یاد کرده است. مسأله‏ اینکه علت فاعلی و علت موجده و مبدع هر شی‏ء و مقوم ذات هر شی‏ء، یعنی‏ آن علت ایجاد کننده هر چیزی که قوام آن شی‏ء به اوست، از خود شی‏ء به آن‏ شی‏ء نزدیکتر است، مطلبی است که در فلسفه اسلامی با برهانی بسیار روشن‏ بیان و ثابت شده است. قرآن می‏فرماید: «نحن اقرب الیه منکم؛ ما از خود شما به شما نزدیکتریم» (واقعه/ 85)، نه فقط آگاهی ما به شما از (آگاهی شما به) خودتان بیشتر است، بلکه ذات ما از شما به شما نزدیکتر است، و این تعبیر قرآن‏ عجیب است.
هر کسی می‏گوید خودم از هر چیزی به خودم نزدیکترم ولی قرآن‏ می‏گوید خدا به هر چیزی از خود آن چیز نزدیکتر است، چون خدا نسبت به هر چیزی از خودش خودتر است. البته سطح این مطلب بسیار بالاست علی (ع) می‏فرماید: «داخل فی الاشیاء لا بالممازجة، خارج عن‏ الاشیاء لا بالمباینة»، یکی از مطالبی که نهج ‏البلاغه بر آن تکیه می‏کند این است که خدا از خود اشیاء بیرون نیست و از آنها جدا نیست ولی در عین حال داخل در اشیاء هم نیست «لیس فی الاشیاء بوالج و مامنها بخارج». (ثانیا) قرآن که می‏گوید انسان به خدا باید تعلق خاطر داشته باشد چون‏ خدا را کمال و نهایت سیر انسان می‏داند و مسیر انسان را به سوی خدا می‏داند. پس توجه انسان به خدا، توجه او به نهایت کمال خودش است، مثل توجه آن دانه است به نهایت کمال خودش. رفتن انسان به سوی خدا، رفتن انسان به سوی خود است، رفتن انسان از خود ناقص‏تر به‏ خود کامل است. پس اشتباه کرده است آن کسی که خدا را هم با اشیاء دیگر مقایسه کرده و خیال کرده است که وقتی انسان به خدا توجه کرد، ارزشهای خود را فراموش‏ می‏کند و از حرکت می‏ایستد.

---

Sources :

1. مرتضی مطهری- انسان کامل- صفحه 300-302