بررسی تاریخ آفرینش
برای تعیین عمر جهان آفرینش، دلیل قاطعی نمی توان ذکر کرد، عمر کرات فضایی (سحابی ها و کهکشان ها) که شاید در مقابل اصل ماده خلقت طفلی نوزاد به نظر برسد، مورد اختلاف بوده و متفکران رابه شدت دچار حیرت ساخته است، در کتاب تاریخ عالم که بدون تردید یکی از پر مایه ترین تاریخ هایی است که در قرون اخیر نوشته شده در موضوعی با عنوان: «آغاز کاینات با اسرار پیچیده است»، چنین می خوانیم در این باب که در تاریخ مان را شروع می کنیم، با استمداد از علوم گوناگون، امری اجمالی برای ما روشن می شود، ولی هرگز مسائل مربوط به موضوع را اشباع نخواهد کرد. با وجود این علوم گوناگون، سوال های معینی وجود دارد که جواب نخواهد یافت:
1- حقیقت نظام هستی چیست؟
2- زندگی و غایت نظام هستی کدام است؟
3- زمین چیست و چگونه ایجاد شده است؟
4- زندگی در روی زمین چگونه پدیدار و منتشر شده است؟
5- انسان چیست و چه تحولاتی برایش عارض شده است؟
6- سرانجام روش انسان در طول اعصار، پیش از آن که از آثار و اخبارش مطلع شویم چگونه بوده است؟ به هیچ یک از این سوالات نمی توان با یقینی که در شئون زندگی خود به آن عادت کرده ایم، پاسخ داد.
از این عبارات و سوالات، دو مطلب مهم قابل نتیجه گیری است: عده ای از دانشمندان نیز بر پایه همین دیدگاه گفته اند:
1- اگر جهان آغازی نداشته باشد، سوال دوم تقریبا بی مورد خواهد بود، زیرا اگر قدیم و غیرمتناهی بودن جهان آفرینش دارای کوچک ترین دلیلی باشد، کاوش از این که زندگی و پایان نظام آفرینش چیست، به لحاظ منطق علمی نادرست خواهد بود.
2- دلایلی که برای تعیین تحولات و مدت آن ها عرضه می شود، قانع کننده به نظر نمی رسد و هر چه در این باره ارائه خواهد شد، ظاهرا نتیجه ای بیش از تقریب و تخمین در پی نخواهد داشت.
در کتاب یاد شده، عبارات زیر قابل توجه است:
به عنوان مثال، برای امتداد عمر دستگاه طبیعت حد مشخصی را بیان نمودن، ممکن نیست، محال است توزیع ماده و انرژی را در جهان طبیعت به گونه ای تصور کنیم که در حال تحول نمو و تکاملی را پشت سر نگذاشته باشد. از طرفی، کثرت آراء و نظرات و اختلاف بسیار زیاد موجود میان ارقام مفروض برای عمر مجموعه جهان، و هم چنین انفجار کرات فضایی از طرف دیگر، مانع از ارائه یک نظریه قطعی است، اکنون به عنوان نمونه، بعضی از ارقام جالب توجه را در زیر می آوریم:
ویلیام بولارد (William Bullard) گفته است: از زمان انفجار قطعه جهان طبیعت تاکنون، بین سه و شش میلیارد سال فاصله وجود دارد.
صحیح است که بگوییم: عمر عالم، هزار و هفتصد و پنجاه میلیون سال می باشد. امتداد عمر عالم بیش از دو هزار میلیون سال است.
نتیجه ای که از بعضی مقدمات حاصل می شود، این است که عمر عالم میان 5و10 میلیارد سال در نوسان است.
جیمز جینز (James Jeans) می گوید: ترتیب کرات دلات می کند که عمر گذشته آن ها، تا امتداد یک میلیارد سال است ولی فعلا دلیل و شواهد عمر عالم متناقض بوده و نتیجه قطعی در بر ندارد.
هارلو شابلی (Harlow Chablies) رئیس رصدگاه دانشگاه روارد می گوید: عمر این عالم طبیعی بیش از آن است که عقاید گذشتگان نشان می دهد، بلکه امتداد عمر هستی دو برابر چیزی است که گفته شده است، زمانی که محاسبه عمر عالم را از حالت بساطت تا وضع فعلی انجام بدهیم، آن میان 3و4 میلیارد سال خواهد بود، طبق این نظریه، با محاسبه نظریه هارلو شابلی، عمر هستی میان یک میلیارد و نیم تا دو میلیارد تخمین زده می شود.
ج. هـ جینز نیز معتقد است: مامی توانیم برای تعیین سال هایی که قدیمی ترین ستاره ها در ظاهر سپری کرده، یک نظر تقریبی ابراز نماییم، اعداد تقریبی عبارت است از 200 میلیون سال.
ژرژ گاموف (George Gamov) گفته است: و گمان می رود سن جهان در حدود پنج میلیارد سال باشد. اما جدیدترین نظریه رایج، همان چیزی است که پی یر روسو اظهار می دارد: نظریه نسبیت نشان داد، که اجداد مابه آن علاقه داشتند، یعنی موضوع جهان نامحدود، خیلی پیش نبوده است، در این ایام، جهان را بسیار کوچک تر از آن چه ده سال پیش از این تصور می کردند، می دانند، زیرا کشف جذب نور به وسیله ذرات و اتم های سرگردان در فضا، نشان داده فواصل عظیم و خارق العاده ستارگان به احتمال قوی اغراق آمیز است، مفهوم جهان ازلی و ابدی نیز به جایی رانده شده که بازگشت ندارد نظریه آبه لومتر (Abbe Lemaitre) به کسانی که قصد فرار از اصل کارنو (Carnot) را داشتند، آخرین ضربه را وارد کرد که نه تنها جهان عظیم ستارگان ازلی نیست، بلکه جوان تر از آن می رسد که تکامل ستارگان در داخل آن امکان پذیر باشد.
نظریاتی که در خصوص تعیین عمر جهان آفرینش نقل کردیم، به استثنای نظریه هشتم که تنها عمر اولین ستاره آشکار را بیان می کرد، همگی درباره عمر جهان خلقت نیز صادق است، اگر «قدیم بودن» جهان خلقت با دلایل و براهین علمی تثبیت شده بود، این کاوش ها در پیدا کردن آغاز و امتداد عمر جهان تاکنون نامفهوم می بود، خصوصا که طبق نظریه اخیر، ازلی و ابدی بودن جهان به جایی رانده شده است که برگشت پذیر نیست.
در مجموع می توان گفت: از جنبه علمی و فلسفی، چهار دلیل مبنی بر آغاز داشتن جهان، روشن تر و ثابت تر از نظریات دیگر به نظر می رسد، اما اختلاف حیرت آوری که در تعیین عمر و آغاز جهان وجود دارد، هر گونه اظهار نظر در این باره جلوگیری می کند، این بحث را با جمله ای از جینز خاتمه می دهیم: چون ما انسان ها، متاخرترین تمدن جهان هستی را در روی زمین شروع کرده ایم، مانعی ندارد که بسیار کم و اندک فهمیده و معرفت زیاد را به آیندگان واگذار کنیم.
Sources :
محمدتقی جعفری- آفرینش و انسان- صفحه 20-17