سیره و روش حضرت نوح علیه السلام در قرآن
آیاتی از قرآن کریم درباره حضرت نوح (ع) می باشد که در زیر آنها را می آوریم:
1- خداوند سبحان در سوره حدید آیه 26 می فرماید:
«و لقد أرسلنا نوحا و ابراهیم و جعلنا فی ذریتهما النبوة و الکتاب فمنهم مهتد و کثیر منهم فاسقون؛ و ما نوح و ابراهیم را (به رسالت) فرستادیم و در میان فرزندانشان کتاب و نبوت را قرار دادیم، پس برخی از ایشان هدایت یافتند و بسیاری به فسق و تباهی روی آوردند.»
2- سوره عنکبوت آیه 14:
«و لقد أرسلنا نوحا الی قومه فلبث فیهم الف سنه الا خمسین عاما؛ و ما نوح را (به رسالت) به سوی قومش فرستادیم، او نهصد و پنجاه سال در میان آنان زندگی کرد.»
3- سوره مومنون آیات 23- 25:
«فقال یا قوم اعبدوا الله ما لکم من اله غیره افلا تتقون* فقال الملوا الذین کفروا من قومه ما هذا الا بشر مثلکم یرید أن یتفضل علیکم و لو شاء الله لأنزل ملائکه ما سمعنا بهذا فی آبائنا الاولین* ان هو الا رجل به جنه فتربصوا به حتی حین؛ (نوح) گفت: ای قوم! خدا را بپرستید که جز او شما را خدایی نیست آیا از خدا نمی ترستید؟!* بزرگان کافر قوم او گفتند: این (نوح) کسی نیست مگر بشری چون شما که می خواهد بر شما سروری کند، و اگر خدا می خواست پیامبری بفرستد فرشته ای فرستاد. ما (ادعای او را) از پدران پیشین خود نشنیده ایم* این مرد جز دیوانه ای بیش نیست. تا مدتی با او (مدارا کنید) و انتظار برید.»
4- سوره شعراء آیات 106 - 108:
«قال لهم اخوهم نوح الا تتقون* انی لکم رسول امین* فاتقو الله و اطیعون؛ برادرشان نوح به ایشان گفت: آیا خدا ترس و پرهیزکار نمی شوید؟!* من برای شما پیامبری امین هستم* پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید.»
5- سوره یونس آیه 72:
«فإن تولیتم فما سألتکم من اجر ان اجری الا علی الله و أمرت أن أکون من المسلمین؛ (نوح به امتش گفت) پس اگر از حق روی بگردانید، من از شما پاداشی نمی خواهم که اجر و پاداشم بر خداست. و من مأمور هستم که از مسلمانان بوده تسلیم حکم او باشم.»
6- سوره شعراء آیات 111- 116:
«قالوا انومن لک و اتبعک* الأرذلون* قال و ما علمی بما کانوا یعملون* ان حسابهم الا علی ربی لو تشعرون* و ما انا بطارد المومنین* ان انا الا نذیر مبین* قالوا لئن تنته یا نوح لتکونن من المرجومین؛ (قوم نوح به آن حضرت) گفتند: آیا به تو ایمان آوردم و حال آنکه تو را مردمانی پست پیروی می کنند؟!* فرمود: مرا چه کار که احوال و اعمال آنان را بدانم* حساب آنها با پروردگار من است اگر شعور دارید* و مرا نرسد که مومنان را از گرد خود برانم*من فقط انذار کننده آشکار هستم* گفتند: ای نوح! اگر از این سخنان کوتاه نیایی تو را سخت سنگسار می کنیم.»
7- سوره هود آیات 28- 33:
«قال یا قوم ارایتم ان کنت علی بینه من ربی و آتانی رحمه من عنده فعمیـت علیکم انلزمکموها و انتم لها کارهون* و یا قوم من ینصرنی من الله ان طردتهم افلا تذکرون* و لا اقول لکم عندی خزائن الله و لا اعلم الغیب و لا اقول انی ملک و لا اقول للذین تزدری اعینکم لـــن یوتیهم الله خیرا الله اعلم بما فی انفسهم انی اذا لمن الظالمین* قالوا یا نوح قد جادلتنا فاکثرت جدا لنا فأتنا بما تعدنا ان کنت من الصادقین* قال انما یأتیکم به الله ان شاء و ما انتم بمعجزین؛ (نوح) گفت: ای قوم! چه می گویید هرگاه ببینید که مرا دلیلی روشن از جانب پروردگارم می باشد و رحمت او شامل حالم شده، باز حقیقت از شما پوشیده خواهند ماند؟! آیا شما را علی رغم میلتان مجبور کنم؟! ای قوم! اگر من آن مردمان خداپرست را از خود برانم، چه کسی مرا از خشم خدا یاری خواهد داد؟! آیا پند نمی گیرید؟!* من نمی گویم که خزائن خدا نزد من است، و مدعی نیستم که علم غیب می دانم، و نمی گویم که من فرشته هستم، و نمی گویم که خدا به کسانی که پیش چشم شما بی مقدارند خیری نمی دهد، خدا به حالشان آگاهتر است، و من اگر این سخنان را بگویم از ستمکاران به شمار خواهد آمد* گفتند: ای نوح! تو با ما جدال کردی، و جدال با ما را به درازا کشاندی. اگر راست می گویی آنچه را که به ما وعده داده ای بیاور* نوح گفت: اگر خدا بخواهد آن را بر شما خواهد آورد و شما در برابر آن هیچ قدرت و مفری ندارید.»
8- سوره نوح آیات 5-28:
«قال رب إنی دعوت قومی لیلا و نهارا* فلم یزدهم دعائی إلا فرارا* و إنی کلما دعوتهم لتغفرلهم جعلوا أصابعهم فی آذانهم و استغشوا ثیابهم و أصروا و استکبروا واستکبارا* ثم إنی دعوتهم جهارا* ثم إنی أعلنت لهم و أسررت لهم إسرارا* فقلت استغفروا ربکم إنه کان غفارا* یرسل السماء علیکم مدارا* و یمددکم بأموال و بنین و یجعل لکم جنات و یجعل لکم أنهارا* ما لکم لا ترجون لله و قارا* و قد خلقکم أطوارا* ألم تروا کیف خلق الله سبع سموات طباقا* و جعل القمر فیهن نورا و جعل الشمس سراجا* و الله أنبتکم من الأرض نباتا* ثم یعیدکم فیها و یخرجکم اخراجا* و الله جعل لکم الأرض بساطا* لتسلکوا منها سبلا فجاجا* قال نوح رب إنهم عصونی و اتبعوا من لم یزده ماله و ولده إلا خسارا* و مکروا مکرا کبارا* و قالوا لا تذرن آلتکم و لا تذرن و دا و لا سوعا و لا یغوث و یعوق و نسرا* و قد أضـلوا کثیرا و لاتزد الظالمین إلا ضلالا* مما خطیئاتهم أغرقوا فأدخلوا نارا فلم یجدوا لهم من دون الله أنصارا* و قال نوح رب لا تذر علی الأرض من الکافرین دیارا* إنک إن تذرهم یضلوا عبادک و لا یلدوا إلا فاجرا کفارا* رب اغفرلی و لوالدی و لمن بیتی مومنا و للمومنین و المومنات و لا تـزد الظالمین إلا تبارا؛ نوح گفت: پروردگارا! من شب و روز قوم را فرا خواندم* اما دعوت من جز فرار بر آنها نیفزود* و من هر وقت دعوتشان کردم تا آنها را بیامرزی، انگشتانشان را در گوشهایشان کردند، و لباسشان را بر سر کشیدند و تکبر کردند، تکبری عظیم* سپس من با صدای بلند آنها را دعوت کردم* و آنگاه آشکارا و پنهان خود را اظهار نمودم* و گفتم: از خدا مغفرت بخواهید که او بسیار آمرزنده است* تا بر شما باران فراوان فرو فرستد* و کمک کند شما را به اموال و پسران، برای شما باغها و نهرهایی قرار دهد* شما را چه شده که به عظمت خدا سر فرود نمی آورید* حال آنکه شما در انواع مختلف آفریده است؟! آیا نمی بینید که چگونه خداوند هفت آسمان را بالای هم آفریده* و ماه را در میان آنها نور، و آفتاب را چراغی بزرگ قرار داده* و خدا شما را از زمین به طرز خاصی رویانید* و سپس شما را به آن باز می گرداند و بطور مخصوصی خارج می کند؟! خداوند زمین را برای شما گستراند* برای آنکه در راههای وسیع و دور آن، قدم گذارید* نوح گفت: پروردگارا! آنها مرا مخالفت کردند، و از کسی فرمان بردند که مال و فرزندش جز گمراهی بر او نیفزود* و نیرنگ به کار بردند، نیرنگی عظیم* و گفتند: از خدایان خود دست برندارید و آنها را رها نکنید: بتهای ود و سواع و یغوث و یعوق و نسر را* آنها بسیاری را گمراه کردند، بر ظالمان جز ضلالت میفزای* به خاطر گناهانشان غرق شدند و داخل آتش بزرگی گردیدند، و به جز خدا یاوری برای خود نیافتند* نوح گفت: پروردگارا! بر روی زمین احدی از کافران را زنده مگذار* که اگر آنها را زنده بگذاری بندگان تو را گمراه کنند، و به جز بدکار کافر نزایند* پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را بیامرز و نیز کسی را که مومن به خانه من وارد شود، و هم مومنین و مومنات را بر ستمگران به جز هلاکت و نابودی میفزای.»
9- در سوره هود آیات 37 -48:
«و اصنع الفلک بأعیننا و وحینا و لا تخاطبنی فی الذین ظلموا إنهم مغرقون* و یصنع الفلک و کلما مر علیه ملأ من قومه سخروا منه قال إن تسخروا منا فإنا نسخر منکم کما تسخرون* فسوف تعلمون من یأتیه عذاب یخزیه و یحل علیه عذاب مقیم* حتی إذا جاء أمرنا و فار التنور قلنا احمل فیها من کل زوجین اثنین و أهلک إلا من سبق علیه القول و من آمن و ما آمن معه إلا قلیل* و قال ارکبوا فیها بسم الله مجریها و مرسها إن ربی لغفور رحیم* و هی تجری بهم فی موج کالجبال و نادی ابنه و کان فی معزل یا بنی ارکب معنا و لا تکن مع الکافرین* قال سآوی إلی جبل یعصمنی من الماء قال لا عاصم الیوم من امر الله من رحم و حال بینهما الموج فکان من المغرقین* و قیل یا أرض ابلعی ماءک و یا سماء اقلعی و غیض الماء و قضی الأمر و استوت علی الجودی و قیل بعدا للقوم الظالمین* و نادی نوح ربه فقال رب إن ابنی من أهلی و إن وعدک الحق و أنت أحکم الحاکمین* قال یا نوح إنه لیس من أهلک أنه عمل غیر صالح فلا تسألن ما لیس لک به علم إنی أعظک أن تکون من الجاهلین* قال رب إنی اعوذ بک أن أسالک ما لیس لی به علم و إلا تغفر لی و ترحمنی اکن من الخاسرین قیل یا نوح اهبط بسلام منا و بـــرکات علیک و علی أمم ممن معک و أمم سنمتعهم ثم یمسهم منا عذاب الیم؛ و تحت مراقبت و راهنمایی ما کشتی بساز، و درباره ظالمان با من سخن مگو که غرق خواهند شد* نوح کشتی می ساخت، و هرگاه گروهی از قومش بر او می گذشتند مسخره اش می کردند. نوح گفت: اگر ما را مسخره می کنید، ما نیز شما را همانطور مسخره خواهیم کرد* به زودی می دانید کدام است آنکه عذاب خوار کننده به او می رسد، و عذاب دائم بر او وارد می شود* تا وقتی که فرمان رسید و تنور فوران کرد، گفتیم: از هر حیوان یک جفت در کشتی حمل کن. خانواده ات را هم سوار کن، مگر آن کس که وعده عذاب بر او گذشته است، و نیز مومنان را سوار کن؛ و به او (نوح) ایمان نیاورده بودند مگر اندکی* نوح به آنها گفت: در کشتی سوار شوید، حرکت و ایستادن آن به نام خداست که خدای من آمرزنده و مهربان است* کشتی، آنها را در موجی چون به کوه به پیش می برد. نوح پسرش را که در کناری ایستاده بود بانگ زد و گفت: و گفت: پسرم! با ما سوار شو و از کافران مباش* گفت: اینک به کوهی پناه می برم که مرا از سیل محفوظ دارد. نوح گفت: امروز از عذاب خدا نگاهداری نیست، مگر آن کس که خدا مورد رحمتش قرار داده است؛ و موجی میانشان حایل شد و غرق گردید* فرمان رسید که: ای زمین! آبت را فرو بر، و ای آسمان! (از باریدن) باز ایست؛ و آب فرو رفت و آنچه امر شده بود انجام یافت، و کشتی بر جودی قرار گرفت و گفته شد: دور باد ستمگران از رحمت خداوند* و نوح پروردگارش را ندا داد که: پروردگارا! پسرم از خانواده من است و وعده تو نیز حق، و تو عادل ترین داوران هستی* خدا گفت: ای نوح! او از خانواده ات نیست، او عملی ناصالح است. آنچه را که نمی دانی از من مخواه. من تو را موعظه می کنم که مبادا از جاهلان باشی* نوح گفت: پروردگار ا به تو پناه می برم که از تو چیزی بخواهم که بدان علم ندارم. اگر مرا عفو نکنی و بر من رحم ننمایی از زیانکاران می شوم* گفته شد: ای نوح! فرود آی به سلامت و با فایده هایی بر تو و بر امتهایی از کسانی که با تواند، امتهایی نیز هستند که متاعشان می دهیم، سپس از ما به آنها عذاب خواهد رسید.»
10- سوره صافات آیات 71-88:
«و جعلنا ذریـته هم الباقین* و تــرکنا علیه فی الآخرین* سلام علی نوح فی العالمین* أنا کذلک نجزی المحسنین* إنه من عبادنا المومنین؛ و تنها خانواده او را باقی گذاردیم* و در میان آیندگان نام نیکویش بگذاشتیم* سلام بر نوح در میان مردمان باد* ما نیکوکاران را اینچنین پاداش می دهیم* او از بندگان مومن ماست.»
11- سوره هود آیه 49:
«تلک من أنباء الغیب نوحیها إلیک ما کنت تعلمها أنت و لا قومک من قبل هذا فا صبر إن العاقبـه للمتقین؛ اینها از خبرهای غیبی است که بر تو وحی کرده ایم، نه تو آنها را پیش از این می دانستی، و نه قوم تو، شکیبایی پیشه کن که پایان کار به سود پرهیزکاران است.»
Sources :
سیدمرتضی عسگری- عقاید اسلام در قرآن- صفحه 689-695