نقد شهید مطهری بر ماتریالیسم غرب
شهید مطهری در نقد ماتریالیسم غربی چنین عنوان می کند: مادیین کسانی که گرایشهای معنوی و خدا را انکار می کنند وقتی می خواهند چنین گرایشهایی را توجیه کنند چه می گویند؟ بعضی گفته اند روح اجتماع است که وحی می کند، روح اجتماع الهام می کند به انسان که چنین کار را بکن. در روح اجتماع الهام می کند؛ معنایش این است که روح اجتماع می فریبد و جز فریب معنی دیگری ندارد. عین آن حرفی که آن شخص «موریس مترلینگ» درباره زنبور عسل گفت که روح کندوست که به زنبور عسل وحی می فرستد و او این کارهای شگفت را انجام می دهد. این آقا که در گرایشهای معنوی کمیتش لنگ است می گوید روح جامعه است که دارد وحی می فرستد.
جامعه چیست؟ جامعه یعنی مجموع افراد با یک ترکیب مخصوص. جامعه که وجودی مستقل از افراد ندارد، یک وجود اعتباری که روح ندارد. حالا اگر روح داشته باشد، روح جامعه از کجا این را گرفت و الهام کرد؟ چه کسی به خود روح جامعه الهام کرد. تازه الهیون که می گویند خدای متعال است که به بشر الهام می کند، می گویند خدای عادلی که هیچ عملی را بی پاداش نمی گذارد: «للذین احسنوا الحسنی و زیاده؛ مردم نیکوکار به نیکوترین پاداش عمل خود و زیادت لطف خدا نائل شوند.» (یونس/ 26)
محال است چنین چیزی که خدا به بشر بگوید: ای بشر! تو سعادت خودت را، هستی خودت را فدا کن برای هیچ و پوچ؛ بلکه پشت سرش پاداش است. از نظر آن حقیقتی که وحی می فرستد یعنی خدا، این عمل یک عمل حکیمانه است و بی پاداش نیست.
ولی وقتی بگوییم ماورایی وجود ندارد، روح جامعه است که به بشر بدبخت الهام می کند که خودت را به آتش بینداز تا دیگران نجات پیدا بکنند و بعد هم که خود را به آتش انداختی، رفتی که رفتی آنجا که عرب نی بیندازد و تمام شد؛ این یعنی روح جامعه دارد می فریبد.
ترس از اینکه مبادا ماتریالیسم از بین برود و خدا و مذهب بیاید، موجب اظهار این نظریات شده است. بعضی شان می گویند: اگر خدا و مذهب بیاید پس آزادی عملی که من می خواهم داشته باشم چه می شود، یک عده می گویند: مبادا دوره قرون وسطی برگردد؛ اگر نگوییم در ماتریالیسم معنایش این است که قبول کرده ایم که قرون وسطی برگردد.
Sources :
مرتضی مطهری- فلسفه اخلاق- صفحه 166-165