تقدم حقیقی پیامبر اکرم بر همه پیامبران
از پیامبر اکرم (ص) دو جمله لطیف درباره تقدم واقعی خودشان بر همه پیامبران وارد شده است. یکی اینکه فرموده است: «نحن الاخرون السابقون یوم القیامه؛ ما در دنیا پس از همه پیامبران و امت ها آمده ایم، اما در آخرت در صف مقدم هستیم و دیگران پشت سر ما هستند». (بحارالانوار، ج 6، ص 166 و صحیح مسلم، ج3، ص7)
دیگر اینکه فرمود: «آدم و من دونه تحت لوائی یوم القیامه؛ تمام پیامبران در معاد زیر پرچم من هستند». (علم الیقین فیض، ص 5 سفینه البحار، ماده (لوی) جامع الصغیر، ج 1، ص 107)
علت این سبقت و تقدم در قیامت و علت اینکه همه پیامبران در آن جهان در زیر پرچم این پیامبر هستند این است که همه مقدمه اند و پیامبر اسلام نتیجه است؛ وحی آنها در حدود یک برنامه موقت بوده و وحی این پیغمبر در سطح قانون اساسی کلی همیشگی است. بزرگان اسلامی با توجه به این دو جمله و با الهام از یک اصل دیگر از اصول معارف اسلامی، که آنچه در آن جهان ظهور می کند ظهور ملکوتی واقعیات این جهان است، سخنان نغز و دل پذیری در این باره گفته اند.
ابن فارض با اشاره به مضمون این دو حدیث می گوید:
و انی و ان کنت ابن آدم صوره *** فلی فیه معنی شاهد بابوتی
و کلهم عن سبق معنای دائر *** بدائرتی او وارد من شریعتی
و ما منهم الا و قد کان داعیا *** به قومه للحق عن تبعیتی
و قبل فصالی دون تکلیف ظاهری *** ختمت بشرعی الموضحی کل شرعه
من هر چند به حسب صورت و جریانات مادی این جهانی فرزند آدم ابوالبشر هستم، اما در من معنی و حقیقتی هست که گواه بر پدری من نسبت به آدم است. همه پیامبران به واسطه تقدم معنویت و حقیقت من بر گرد مرکز من می چرخند و از ورودگاه (شریعت) من آب بر می دارند. هیچ پیامبری نیامده است مگر آنکه امت خویش را به خاطر حقیقت به پیروی از من خوانده است. پیش از تمام شدن دوران شیر خوارگی و نرسیده به دوره تکلیف ظاهری، با شریعت روشنگر خود به همه شرایع پایان دادم.
مولوی در همین مضمون می گوید:
ظاهرا آن شاخ اصل میوه است *** باطنا بهر ثمر شد شاخ هست
گر نبودی میل و امید ثمر *** کی نشاندی باغبان بیخ شجر
پس به معنی آن شجر از میوه زاد *** گر به صورت از شجر بودش نهاد
مصطفی زین گفت: کادم و انبیا *** خلف من باشند در زیر لوا
بهر این فرموده است آن ذو فنون *** رمز «نحن الاخرون السابقون»
گر به صورت من ز آدم زاده ام *** من به معنی جد جد افتاده ام
پس زمن زایید در معنی پدر *** پس ز میوه زاد در معنی شجر
اول فکر آخر آمد در عمل *** خاصه فکری کو بود وصف ازل
شیخ محمود شبستری می گوید:
یکی خط است از اول تا به آخر *** بر او خلق خدا جمله مسافر
در این ره انبیا چون ساربان ان *** دلیل و رهنمای کاروان اند
و زیشان سید ما گشته سالار *** هم او اول هم او آخر در این کار
احد در میم احمد گشت ظاهر *** در این دور اول آمد عین آخر
ز احمد تا احد یک میم فرق است *** جهانی اندرین یک میم غرق است
بر او ختم آمده پایان این راه *** بدو منزل شده «ادعوا الی الله»
مقام دلگشایش جمع جمع است *** جمال جانفزایش شمع جمع است
شده او پیش و دل ها جمله در پی *** گرفته دست جانها دامن وی
Sources :
مرتضی مطهری- ختم نبوت- صفحه 24-26