خدمات ذوقی (هنری) ایرانیان به اسلام
خدمات ذوقی و احساسی بیش از خدمات فرهنگی می تواند نشان دهنده احساسات پاک و خالصانه ایرانیان بوده باشد، زیرا بیش از آنها سر و کارش با عشق و ایمان است، به طور کلی شاهکارها مولود عشق ها و ایمان ها است. زر و زور هرگز قادر نیست شاهکار خلق کند. تنها عشق و ایمان است که شاهکار می آفریند.
این قاعده درباره شاهکارهای فکری هم صادق است و بسیاری از آثار ایرانیان در بخش علوم و فرهنگ اسلامی شاهکار است. اما درباره شاهکارهای ذوقی و احساسی خیلی روشن تر و واضح تر است. شاهکارهای صنعتی ایران در دوره اسلامی اعم از معماری ها، نقاشی ها، خوشنویسی ها، تذهیب کاری ها، خاتم کاری ها، کاشی کاری ها و معرق سازی ها و غیره بیشتر در زمینه های دینی اسلامی بوده است.
آنچه بر همه واضح است اینست که شاهکارهای فوق همه در مساجد و مشاهد و مدارس و قرآن ها و کتب ادعیه تجلی کرده است، معمارها هنر خود را در مساجد و مشاهد و مدارس اسلامی بروز داده اند. همچنین کاشی کارها، خاتم کارها، کتیبه نویس ها. گنجینه های قرآن که در موزه های مختلف کشورهای اسلامی و احیانا کشورهای غیر اسلامی هست، ارج هنر ایرانی را در زمینه های اسلامی و در حقیقت جوشش روح اسلامی را در ذوق ایرانی می رساند. ایرانیان نه تنها در ایران، در غیر ایران نیز آثار هنری و فنی اسلامی زیادی به وجود آورده اند، در برخی کشورهای غیر اسلامی که مسلمانان در اقلیتند مانند هند و چین آثار اسلامی زیادی هست که با دست ایرانیان به وجود آمده و سند اخلاص ایرانیان نسبت به اسلام است.
خدمات زبان فارسی به فرهنگ اسلامی
یکی از مظاهر خدمات ذوقی و احساسی ایرانیان به اسلام خدماتی است که از راه زبان فارسی به اسلام کرده اند. ادبا و عرفا و سخنوران ایرانی حقایق اسلامی را با جامه زیبای فارسی به نحو احسن آرایش داده اند. حقایق اسلامی را با تمثیلاتی لطیف مجسم کرده، و معانی لطیف قرآنی را در قلب حکایاتی شیرین بیرون آورده اند.
مثنوی مولوی بهترین شاهد این مدعا است. خدمات زبان فارسی دری به اسلام، خود موضوع بحث و تحقیق جداگانه ای است. اگر کسی در این موضوع مطالعه کند می بیند این زبان در طول عمر تقریبا هزار و دویست ساله خود در دوره اسلام بیش از هر چیز دیگر در خدمت اسلام بوده است. اگر کسی تنها درصدد جمع آوری اشعار عالی فارسی درباره توحید اسلام، توصیف قرآن، مدح پیامبر اکرم (ص) و مدح اهل البیت بر آید چند جلد کتاب خواهد شد تا چه رسد با شعاری که در لباس غزل یا قصه یا پند و اندرز حقایق اسلامی را بیان کرده است.
شعر فارسی و نثر فارسی در طول دوازده قرن از مضامین قرآن کریم و حدیث به شدت متأثر بوده است، اغلب مضامین عالی عرفانی و موعظه ای فارسی ریشه ای قرآنی یا حدیثی دارد و تحت تأثیر قرآن و سنت راه تعالی را طی کرده است دشمنی برخی عناصر با زبان فارسی دری که گاهی با پیشنهاد بیرون کردن لغات عربی و گاهی پیشنهاد تغییر خط ابراز می شود همه برای اینست که این زبان بیش از هر چیز دیگر یک زبان اسلامی است و نمایانگر فرهنگ اسلامی است. مبارزه با اسلام بدون مبارزه با این زبان البته در لفافه مبارزه با لغات بیگانه و یا خط معمول امروز میسر نیست.
Sources :
مرتضی مطهری- خدمات متقابل ایران و اسلام- صفحه 580-582