پیامبر، مذکر و یادآورنده
چرا در قرآن کریم از پیغمبر اکرم (ص) به عنوان "ذکر" یاد شده است؟ کلمه "ذکر" یعنی یادآوری. در فارسی شاید ما تعبیر دقیقی نداشته باشیم، کلمه "بیداری" را احیانا می شود به کار برد، کلمه "یادآوری" را می شود به کار برد، کلمه "آگاهی" را هم می شود به کار برد. کلمه "یادآوری" شاید به معنی این آیه نزدیکتر باشد. چه می خواهد بگوید؟ ما معلمی داریم و مذکری. معلم کارش این است که چیزی را که ما نمی دانیم به ما یاد می دهد. بچه که سر کلاس می رود معلم مطالبی را که تاکنون به ذهن بچه نیامده است برای اولین بار به او یاد می دهد. قرآن نسبت به پیامبر کلمه "معلم" را به کار برده: «و یعلمکم ما لم تکونوا تعلمون» (بقره/ 151) پیامبر معلم مردم است. این شک ندارد.
ولی مذکر کار دیگری دارد. خیلی چیزها به طور مبهم در ذهن مردم هست، اما حالت یک انسان خواب آلود را دارند. گاهی می بینید کسی چیزی را به انسان می گوید و او می گوید مرا بیدار کردی، یعنی چیز جدیدی به من یاد ندادی، مرا از غفلت خارج کردی، دانسته های خفته روح مرا بیدار کردی. همان طور که انسان کتاب دارد، در قفسه می گذارد، گاهی آن را بیرون می آورد و مطالعه می کند، خیلی چیزها را انسان ممکن است بداند ولی حالت غفلت دارد. حالت غفلت این است که در آن زوایای روح انسان خفته است، یک کسی می آید او را بیدار می کند، دست روی آن می گذارد. در مقام تشبیه مثل همین ضبط صوت هاست. ضبط صوت بعد از آنکه صدا را ضبط کرد، آن صدا به حالت ضبط شده روی نوار هست، ولی بعد که شما می آیید آن را در دستگاه قرار می دهید و به کار می اندازید، آنچه که در آنجا به حالت ضبط شده هست به حالت ظهور و بروز در می آید.
پیامبر، گذشته از اینکه معلم است و مطالبی را به مردم می گوید که اصلا نمی دانسته اند و نمی دانند، مردم را نسبت به آنچه می دانند آگاه و بیدار می کند و یادآوری می کند و از وجود خفته اینها یک وجود بیدار می سازد. این است که قرآن به پیامبر فرموده است ذکر، یادآوری، این خودش یک پارچه یادآوری است.
Sources :
مرتضی مطهری- آشنایی با قرآن جلد 8- صفحه 56-57