بی ثمر و ناپایدار بودن ایمان اضطراری
قرآن کریم وصف حال کسانی را که در حال اضطراب و نا امیدی به خداوند ایمان می آورند چنین توصیف می کند: «هو الذی یسیرکم فی البر و البحر حتی ' إذا کنتم فی الفلک و جرین بهم بریح طیبة و فرحوا بها جآءتها ریح عاصف و جآءهم الموج من کل مکان و ظنوا أنهم أحیط بهم دعوا الله مخلصین له الدین لئن أنجیتنا من هـ'ذه لنکونن من الشـ'کرین؛ خداوند شما را در دریا و خشکی حرکت می دهد، همین که کشتی به حرکت در می آید و نسیم خوش و مطبوع و دلنواز ساحل به شما می وزد، با حال فرح و سرور و غفلت از خدا و آنچه موجب رضای اوست از عمل صالح، روی عرشه کشتی آرمیده و به تماشا سرگرم و به تفریح و تفرج مشغول می شوید تا وقتی که کم کم تند باد حوادث بوزد و طوفان سهمگین فضای دریا را فرا گیرد و موج آب بر روی موج دیگر بریزد و همین که دانستند که کار از کار گذشته و قدرت نامتناهی، این کشتی را در دست غرقاب و در اراده هلاکت در آورده است؛ خدا را از صمیم دل بخوانند که ای پروردگار مهربان اگر ما را از این مهلکه نجات دهی، دیگر ما توبه می کنیم و دست به تعدی و تجاوز نمی زنیم و با استکبار عمل نمی کنیم و از شکرگزاران خواهیم بود.» (یونس/22)
آری، نفس را باید تربیت کرد به ریاضات شرعیه، تا رام گردد و در صراط مستقیم به نور خدا منور شود و گرنه همین که به اضطرار برسد ایمان می آورد و اقرار و اعتراف می کند و توبه و ناله و زاری سر می دهد و بنا بر صلاح و رشاد می گذارد، ولی همین که حال اضطرار به پایان رسید چون فنر بسته و مهار شده ای که مهارش باز شود و ضامنش در رود، با یک جستن بسوی همان حالت عادی و پرش به سمت همان ملکات و اخلاق و رفتار، جستن نموده و در عالم ملکات مکتسبه خود قرار می گیرد و دفن می شود؛ آنجا قبر او و مضجع اوست. «فلمآ أنجـ'هم إذا هم یبغون فی الارض بغیر الحق یـ'´أیـها الناس إنما بغیکم علی ' أنفسکم متـ'ع الحیو'ة الدنیا ثم إلینا مرجعکم فننبئکم بما کنتم تعملون؛ و چون ما اقیانوس را آرام نمودیم و طوفان را برداشتیم و موج های متراکم آرام شد و آنان را به ساحل امن رسانیدیم، باز آنان به دنبال ستم و تجاوز می روند و در زمین خدا بدون حق و مجوزی عدوان می کنند. ای مردم! بدانید که این ستمی که روا می دارید، عکس العمل آن به خود شما بر می گردد و در حقیقت به خود ستم نموده اید و این عملی را که برای نفع خود انجام می دهید و از راه ستم و تجاوز به دیگران است، نفع شما نیست بلکه عین ستمی است که به خود روا داشته اید؛ چند روزی به عنوان تمتع از زندگی حیوانی پست در این دنیا متمتع می گردید و سپس رجوع و بازگشت شما به سوی ماست و از اعمالی که انجام داده اید به طور کامل شما را آگاه و متنبه خواهیم کرد»
آری خدا به کسی ظلم نمی کند، و این پاداش ظلمی است که مردم با دست خود بر خود می کنند «و ما ظلمهم الله ولـ'کن کانوا أنفسهم یظلمون؛ خداوند به آنان ستم نکرد، بلکه آنها به خویشتن ستم می کردند.» (نحل/33)
Sources :
سید محمد حسینی تهرانی- معادشناسی- صفحه 39-42