کیفیت صراط بر روی جهنم در کلام امام باقر علیه السلام
در أمالی مرحوم صدوق از امام محمد باقر (ع) روایت میکند که آن حضرت فرمودند: چون این آیه نازل شد که جهنم را در روز قیامت می آورند، از رسول اکرم (ص) از کیفیت آوردن آن سؤال کردند. حضرت چنین فرمودند که: جبرائیل که روح الامین است برای من خبر آورده است که خداوند که هیچ معبودی جز او نیست، چون تمام اهل عالم را از پیشینیان و پسینیان در روز حشر گرد آورد و همه را مجتمع سازد، جهنم را در حالیکه با هزار دهنه کشیده میشود می آورند. و هر دهنه و زمان از آنرا صدهزار ملائکه از فرشتگان غِلاظ و شِداد میگیرند. و آن جهنم دارای حرکت و سر و صدا و ناله و فریاد و غیظ و غوغائی است. و چنان برافروختگی و صدای زفیر از آن برمیخیزد که اگر هر آینه خداوند عزوجل حساب خلائق را به تأخیر نمی انداخت، همگی از هیبت و دهشت آن به هلاکت میرسیدند. و سپس جهنم گردن خود را بیرون میکشد بطوریکه به تمام خلائق احاطه پیدا میکند، چه خوبان از خلائق و چه بدان از آنها. در آن حال بقدری وضعیت سخت است که هیچ آفریده ای را که خداوند عزوجل آفریده است از بندگانش، چه از فرشتگان و چه از پیامبران، نیست مگر آنکه همه میگویند: ای پروردگار من! به فریادم رس، به فریادم رس! و تو ای پیامبر خدا میگوئی: ای پروردگار! به فریاد امت من رس، به فریاد امت من رس!
در این حال صراطی را بر روی جهنم قرار میدهند که از تیزی شمشیر برنده تر و تیزتر است. و بر روی آن صراط سه پل است؛ اما یکی از آن سه پل امانت و رحم است، و اما دومی نماز است، و اما پل سوم عدل پروردگار جهانیان است که هیچ خدائی و معبودی جز او نیست. در این حال مردم را تکلیف میکنند که از روی صراط عبور کنند. چون میخواهند بگذرند، امانت و رحم آنها را نگه میدارند؛ و اگر از آن نجات پیدا کردند و گذشتند نماز آنها را نگه میدارد؛ و اگر از آن نجات یافتند و گذشتند در آخر کار و انتهای امر خداوند رب العالمین عزوجل میباشد. و اینست معنای گفتار خدای تعالی: بدرستیکه پروردگار تو در کمینگاه است!
و مردم بر روی صراط قرار میگیرند، و بعضی واژگونه آویزان میشوند و خود را به آن میگیرند، و گامی می لغزد و گام دیگر استوار است. و فرشتگان در اطراف آنان پیوسته ندا در میدهند: ای خداوند شکیبا و حلیم و بردبار! در گذر، و نادیده بگیر، و بیامرز، و به فضل و رحمت خود بازگرد، و سلامت خود را بفرست، و رضوان خود را ارائه بده! و مردم در این حال مانند پروانه به روی هم میریزند. و چون کسی به رحمت خدا خلاصی پیدا کند و نجات یابد، نگاهی به جهنم می اندازد و میگوید: حمد و سپاس اختصاص به خداوندی دارد که بعد از یأس و نومیدی، مرا به فضل و کرمش از دست تو رهانید! و بدرستیکه پروردگار ما غفور و شکور است!
Sources :
سید محمد حسینی تهرانی- معادشناسی- ج 8 صفحه 104-107